تناسب

آوردن دو یا چند واژه در یک بیت یا عبارت است که وابسته به یک مجموعه باشند. به این آرایه تناسب و همبستگی نیز می‌گویند؛ مانند: ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند / تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری

☼  ابر و باد و مه و خورشید و فلک همگی پدیده‌های طبیعی اند.

خودآزمایی

  1. در کدام بیت آرایه « مراعات نظیر » بیشتر به کار برده شده است؟

الف) تو قــــــد بینــــــی و مــــجنون جلـــــوه ناز              تو چشـــــم و او نگـــــــاه ناوک انـــداز

ب) گر چــــــین سر زلف تو مشاطــــه گشــــــاید              عطار به یک جو نخـرد نافه ی چین را

پ) شب است و شاهد و شمع و شراب و شیرینی              غنیمت است چنین شب که دوستان بینی

ت) از خطــــر خیزد خطر زیراکه سود ده چهل               بر نبندد گر بترسد از خطـــر بازارگان

  • در همه بیتها به جز بیت … آرایه « مراعات نظیر » به کار رفته است.   

الف) ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند                    تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری

ب) آن پریشانی شبهــــــــــای دراز و غم دل                   همـه در سایه گیســــــوی نگار آخر شد

پ) طریقی فــــــــرا پیش گــــیر و رهـــــــی                    هـــمی‌رو کـــــه از قــید هسـتی رهــی

ت) تو قد بینــــــی و مـــــــجنون جلـــــوه ناز                    تو چشـــــم و او نگــــــاه ناوک انــداز

  • در کدام بیت، آرایۀ « کنایه، حس آمیزی و مراعات نظیر» وجود دارد؟

۱) دل چاشنی گرفت از آن خنده‌های شور / آری نمک، لذیذ نماید کباب را

۲) گلزار خود ز سبزۀ بیگانه پاک کن / آن گاه در ملامت مردم زبان برآر

۳) زاهد چرا شکست دل من به سنگ طعن / آیینۀ خدای نما را چرا شکست

۴) آن چه اول غرق گردد کشتی امّید است / گر سراب ناامیدی را فلک دریا کند

  • در کدام بیت آرایه « مراعات نظیر » می‌یابید؟   

الف) هر خسی از رنــگ گفتاری بدین ره کی رسـد           درد بــاید پــرده ســوز و مــرد بـاید گــام زن

ب) درنــــــیابد حـــــــــــــــال پخــــــــته هـیچ خــام           پــــس ســــخن کـــــــــوتاه باید والســـــــــلام

پ) هزار ســـختی اگر بـــر مــــن آید آسـان اســت            کـــه دوســـتی و ارادت هزار چنـــــدان است

ت) چرخ گردون این رسن را می‌رساند تا بـه چاه    گر همی صحرات باید چنگ درزن در رسن

Follow by Email
YouTube
Set Youtube Channel ID
LinkedIn
LinkedIn
Share
Instagram
Telegram
پیمایش به بالا