خودارزیابی
۱- حمله مغول بر محتوای شعر و نثر قرن هفتم چه تأثیراتی گذاشت؟
– دوستداران فرهنگ و اخلاق که سرخورده و مأیوس شده بودند، اغلب منزوی شدند و به تصوّف پناه بردند ازین رو بیشتر درون مایه کتابهای این دوره عرفان است. از سوی دیگر مغولان فرمانروا شدند. ایشان علاقه مند به تاریخ بودند. برای همین تاریخ یکی دیگر از درون مایههای نثر این دوره به شمار میرود.
۲- دو جریان نثر قرن هفتم را از نظر ویژگیهای زبانی بررسی کنید.
– یکی «ساده نویسی» در آثاری مثل طبقات ناصری و مرصاد العباد و دیگر «پیچیده نویسی» با محتوای عمدتاً تاریخ حاکمان وقت که در آثاری همچون تاریخ وصّاف و تاریخ جهانگشای جوینی دیده میشود.
۳- شعر سبک عراقی را با شعر سبک خراسانی از نظر قالب بسنجید.
– قصیده که پیش از این در خدمت ستایش فرمانروایان بود، کمرنگ شد و غزل که زبان دل و عشق بود، گسترش یافت؛ البته قالب مثنوی نیز برای ظهور عاطفه، اخلاق و عرفان میدان فراخی پدید آورد. قالبهای تازهای نیز در شعر و نثر پدید آمد.
۴- فکر و اندیشه غالب بر آثار مولانا جلال الدّین را بیان کنید.
– از شاخص ترین شاعران عارف است، که در دو محور اندیشه و احساس آثار جاودانهای پدید آورد.
۵- چه عواملی سبک ادبیات فارسی را از خراسانی به عراقی تغییر داد؟ آنها را بررسی کنید.
– روی کار آمدن حکومتهای غزنوی و سلجوقی و تغییر مرکز ادبی و سیاسی از خراسان به عراق عجم.
۶- کدام یک از ویژگیهای فکری سبک عراقی موجب پیدایش عرفان در قرن هفتم شد؟
– ترویج روحیه تسامح و تساهل، خدمت به خلق، آزادگی و اعتقاد به بی ثباتی دنیا.
۷- جدول زیر را تکمیل کنید:
| نام نویسنده | نوع نثر کتاب | موضوع و محتوا | |
| گلستان | سعدی | مسجع | اخلاق و حکمت |
| مرصاد العباد | نجم دایه | گاهی ساده و گاهی سجع دارد | سلوک دین و تربیت نفس |
| تاریخ جهانگشا | عطاملک جوینی | مصنوع و دشوار | تاریخ: ظهور چنگیز … |
