◙ پروردگار هستی جهان را زیبا و منظم آفریده است؛ از این رو، عالَم انشای الهی است. خداوند به ما عقل، هوش، چشم، گوش و حواس پنجگانه را بخشیده است تا جلوه های جمال و جلال او را بهتر بشناسیم و درک کنیم.
گوش و چشم و دل انشای خداوند در وجود ما هستند و در حقیقت، پنجره هایی برای شناخت بهتر آفرینش پروردگار به شمار می آیند. برای درک زیبایی‌ها و کشف شگفتی‌ها، باید به تفکر در پدیده‌ها و خالق آنها بپردازیم، خوب و دقیق نگاه کنیم، گوش بدهیم، بسیار بخوانیم و دربارۀ دیده‌ها، شنیده‌ها و خوانده‌ها بپرسیم و از پرسیدن نهراسیم.
همۀ اینها مقدمۀ کسب توانایی در مهارتهای بهترزیستن است. یکی از مهارتهای زندگی توانایی درست نوشتن است تا بتوانیم افکار و خواست‌های خود را بنویسیم و از راه نوشتن با دیگران ارتباط برقرار کنیم.
قلمرو زبانی: عالَم: جهان / انشای: آفرینش / الهی: ایزدی / جلوه: رخ نمایی / جمال: زیبایی / جلال: شکوه / تفکر: اندیشه / خالق: آفریدگار / هراسیدن: ترسیدن / افکار: ج فکر / قلمرو ادبی: گوش و چشم و دل …، پنجره هایی: تشبیه
۱- جهان چون دستخط کردگار است / خدا خود برترین آموزگار است
قلمرو زبانی: کردگار: آفریدگار / قلمرو ادبی: قالب: مثنوی / وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (رشته انسانی) / ردیف: است / قافیه: کردگار، آموزگار / جهان چون دستخط کردگار است: تشبیه / جهان، خاک، سنگ: مراعات نظیر
بازگردانی: جهان مانند دستخط خداوند است و خداوند نیز برترین آموزگار ماست.
۲- نویسد گه به خاک و گاه بر سنگ / گهی بر کوه و گاهی درۀ تنگ
قلمرو زبانی: کوهسار: جایی که دارای کوه‌های پرشمار است / قلمرو ادبی: قافیه: سنگ، تنگ / خاک، سنگ، کوه، درۀ تنگ: مراعات نظیر/ تکرار: گه، گاه / جناس: سنگ، تنگ
بازگردانی: خداوند گاه روی خاک می نویسد و گاه بر سنگ، گاهی بر کوه و گاهی بر درۀ تنگ می نویسد.
پیام: جهان نشانه خداوند است
۳- بیا تا شعر باران را بخوانیم / چو باران اشک شادی برفشانیم
قلمرو زبانی: چو: مانند/ برافشاندن: پراکندن (بن ماضی: برافشاند؛ بن مضارع: برافشان) / بیت ۳ جمله / قلمرو ادبی: قافیه: بخوانیم، برفشانیم /چو باران: تشبیه
بازگردانی: بیا تا با هم شعر باران (شرشر باران) را بخوانیم و مانند باران اشک شادی از چشمانان سرازیر کنیم.
۴- گهی دشت است و گاهی کوهساران / گهـی شعـــر بلنـد آبشـــاران
قلمرو زبانی: کوهسار: جایی که دارای کوه‌های پرشمار است / حذف فعل «است» / قلمرو ادبی: قافیه: کوهساران، آبشاران/ تکرار: گهی / تناسب: دشت، کوهساران، آبشاران
بازگردانی: گاهی دشت، دستخط خداوند است و گاهی کوهساران است. گاهـی شعـر بلند آبشاران دستخط خداوند است.
پیام: جهان نشانه خداوند است
۵- تو هم شعر خدایی، چون ندانی / که باید خویشتن را خود بخوانی؟
قلمرو زبانی: خواندن: مطالعه کردن / بیت ۳ جمله / قلمرو ادبی: قافیه: ندانی، بخوانی / جناس: جواز، جهاز / پرسش انکاری
بازگردانی: تو هم خودت شعر خدایی، چگونه این مطلب را نمی‌دانی که باید خودت را بشناسی.
پیام: خودشناسی