الدَّرسُ الأوَّلُ: مِن آیاتِ الأخلاقِ

اَلتَّمارین

اَلتَّمرینُ الأَوَّلُ: تَرْجِمْ هذِهِ الأَحادیثَ النَّبَویهَ، ثُمَّ عَینِ الْمَطلوبَ مِنکَ. (این حدیث‌های پیامبر را ترجمه کن؛ سپس آنچه را از تو خواسته شده شناسایی کن.)

۱- حُسنُ الخلق نصف الدّین. (المبتدأ و الخبر)

(خوش خویی، نیمی از دین است.)/ المبتدأ: حُسنُ / الخبر: نصف

۲- مَن ساءَ خلقُه عَذّب نفسَه. (المفعول)

(هرکس اخلاقش بد باشد (بد شد)، خودش را شکنجه می‌دهد.)/ المفعول: نفس

۳- اللهمّ کما حَسّنتَ خَلقی، فحَسّن خُلقی.  (الفعل الماضی و فعل الأمر)

(خدایا؛ همانطور که آفرینشم را نیکو گردانیدی، اخلاقم را هم نیکو بگردان.)/ الفعل الماضی: حَسّنتَ / فعل الأمر: حَسّن

۴- لیسَ شَیء أثقل فی المیزانِ من الخُلق الحَسَن. ( اسم التفضیل و الجار و المجرور)

(در ترازوی اعمال چیزی سنگین تر از خوش اخلاقی نیست.)/ اسم التفضیل: أثقل /  الجار و المجرور: من الخُلق

۱- ساء: بد شد ۲- ۲- عذَّبَ: عذاب داد ۳- حسَّنتَ: نیکو گردانیدی ۵– میزان: ترازو ( ترازوی اعمال)

اَلتَّمرینُ الثّانی: تَرْجِمِ الأَفعالَ وَ الْمَصادِرَ التّالیهَ. (ترجمه: فعل‌ها و مصدرهای زیر را ترجمه کن.)

اَلتَّمرینُ الثّالِثُ: اُکتُبِ الْعَمَلیاتِ الْحِسابیهَ التّالیهَ کَالْمِثالِ: ( عملیات حسابی زیر را مانند نمونه بنویس.)

۱- عَشَرَهٌ زائِدُ أَرْبَعَهٍ یُساوی أَرْبَعَهَ عَشَرَ.                                    ۱۴ = 4+ ۱۰  (ده بعلاوه چهار برابر چهارده می‌شود.)

۲- مِئَهٌ تَقسیمٌ عَلَی اثْنَینِ یساوی خَمْسینَ.                                      ۵۰ = 2 ⁒ ۱۰۰  (صد تقسیم بر دو برابر پنجاه می‌شود.)

۳- ثَمانیهٌ فی ثَلاثَهٍ یساوی أَربَعَهً وَ عِشْرینَ.                                  ۲۴ =۳ × ۸  (هشت در سه برابر بیست و چهار می‌شود.)

۴- سِتَّهٌ وَ سَبعونَ ناقِصُ أَحَدَعَشَرَ یساوی خَمْسَهً وَ سِتّینَ.                 ۶۵ =  11 – ۷۶  (هفتاد و شش منهای یازده برابر شصت و پنج می‌شود.)

اَلتَّمرینُ الرّابِعُ: عَینِ الْمَحَلَّ الْإعرابی لِلْکَلِماتِ الْمُلَوَّنَهِ. (نقش (محل اعرابی) واژگان رنگی را شناسایی کن.)

۱- ﴿ فأَنْزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ ﴾ الفتح: ۲۶   (خداوند آرامشش را بر پیامبرش و بر مؤمنان فروفرستاد.)

سَکِینَه: مفعول / رَسُولِ: مجرور به حرف جر

۲- ﴿ لا یکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلّا وُسْعَها ﴾ البقره: ۲۸۶   (خداوند هر کس را فقط به اندازه تواناییش تکلیف می‌کند.)

اللَّهُ: فاعل /  نَفْساً: مفعول

۳- السُکوت ذَهبٌ و الکلامُ فضهٌ. (رسول الله)   (خاموشی طلا و سخن نقره است.)

الکلامُ: مبتدا / فضهٌ: خبر

۴- أحبُّ عباد الله إلی الله أنفعهُم لعِباده. (رسول الله)   (دوست داشتنی ترین بندگان خدا نزد خدا سودمندترین ایشان برای بندگانش است.)

أحبُّ: مبتدا / عباد: مضاف الیه /  الله: مجرور به حرف جر / أنفع: خبر

۵- عَداوَهُ العاقلِ خیرٌ مِن صَداقهُ الجاهِل.   (دشمنی خردمند از دوستی نادان بهترست.)

عداوهُ: مبتدا / خیرٌ: خبر / صداقهُ: مجرور به حرف جرّ

اَلتَّمرینُ الْخامِسُ: تَرْجِمِ التَّراکیبَ وَ الْجُمَلَ التّالیهَ، ثُمَّ عَینِ اسْمَ الْفاعِلِ، وَ اسْمَ الْمَفعولِ، وَ اسْمَ الْمُبالَغَهِ، وَ اسْمَ الْمَکانِ، وَ اسْمَ التَّفضیلِ. (ترکیب ها و جمله‌های زیر را به فارسی برگردان؛ سپس اسم فاعل، اسم مفعول، اسم مبالغه، اسم مکان، اسم تفضیل را شناسایی کن.)

۱- رَبُّ المَشرق و المَغرب.  (پروردگار مشرق و مغرب.) / اسْمَ الْمَکانِ: المشرق، المَغرب 

۲- إنّکَ أنتَ عَلّام الغُیوب.   (همانا تو بسیار دانا به غیب‌هایی.)/ اسْمَ الْمُبالَغَهِ: عَلّام

۳- ﴿…. مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا هذا ما وَعَدَ الرَّحْمنُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ﴾ یس: ۵۲  (که ما را از خوابگاهمان برانگیخت. این همان وعده خداوند مهربان است و فرستادگان [خداوند] همه راست گفتند.)/ اسْمَ الْمَکانِ: مَرْقَدِ / اسْمَ الْمَفعولِ: الْمُرْسَلُونَ

۴- یا مَنْ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ:  (ای کسی که نیکوکاران را دوست دارد.)/ اسْمَ الْفاعِلِ: الْمُحْسِنینَ

۵- یا أرْحَمَ الرّاحِمینَ:   (ای مهربان‌ترین مهربانان.) اسْمَ التَّفضیلِ: أرْحَمَ / اسْمَ الْفاعِلِ: الرّاحِمینَ

۶- یا ساتِرَ کُلّ مَعیوبٍ:  (ای پوشاننده هر عیبی.) / اسْمَ الْفاعِلِ: ساتِرَ / اسْمَ الْمَفعولِ: مَعیوبٍ

۷- یا غَفّارَ الذُّنوبِ:  (ای بسیار آمرزنده گناهان.)/ اسْمَ الْمُبالَغَهِ: غَفّارَ

اَلتَّمرینُ السّادِسُ: عَیّنِ الْکَلِمَهَ الْغَریبَهَ فی کُلِّ مَجموعَهٍ. (واژه ناهماهنگ را در هر مجموعه شناسایی کن.)

۱- صَباح (بامداد)        □           مَساء (شب)              □         لَیل (شب)                □   مَیت (مرده)         ■

۲- عُجْب (خودپسندی)    □           لَحْم (گوشت)             ■         فُسوق (آلوده شدن به گناه) □   إثْم (گناه)           □

۳- سَخِرَ (مسخره کرد)    □             عابَ (عیب جویی کرد)    □           ساعَدَ (کمک کرد)         ■   لَمَزَ (عیب گرفت)   □

۴- أَحْمَر (قرمز)        ■             أحسَن (بهتر)             □         أَجْمَل (زیباتر)            □   أَصْلَح (صالح تر)   □

۵- أَصْفَر (زرد)         □             أَزْرَق (آبی)              □         أَبْیض (سپید)             □    أَکْثَر (بیشتر)        ■

اَلتَّمرینُ السّابِعُ: ضَعْ فِی الْفَراغِ کَلِمَهً مُناسِبَهً. (در جای خالی واژه مناسب را بگذار.)

۱- اِشْتَرَینا ………………. وَ فَساتینَ بِأَسْعارٍ رَخیصَهٍ فِی الْمَتْجَرِ.   سَراویل(شلوارها)  ■ أَشْهُراً (ماه‌ها) □ مَواقِفَ (ایستگاه‌ها) □

(در فروشگاه شلوارها و پیراهن‌های زنانه را با بهای ارزان خریدیم.)

۲- مَن ………………. الْمُؤمِنینَ فَعَلَیهِ أَنْ یعْتَذِرَ إلَیهِم.                     اِغْتابَ (غیبت کرد) ■ اِتَّقی (پروا کرد) □  مَدَحَ (ستود) □

(هر کس از مؤمنان غیبت کند، پس باید از ایشان پوزش بخواهد.)

۳- خَمْسَهٌ و سِتّونَ ناقِصُ ثَلاثَهٍ وَ عِشْرینَ یُساوی ……….. اِثنَینِ و أَربَعینَ. (چهل و دو) ■ اِثنَینِ وَ سَبعینَ (هفتاد و دو) □ أَربَعَهً و عِشْرینَ (بیست و چهار) □

(شصت و پنج منهای بیست و سه برابر چهل و دو می‌شود.)

۴- أَرادَ الزائرُ ……………. السِّعْرِ.                                      نَوعیهَ (جنس) □ میزان (ترازو) □ تَخْفیضَ (تخفیف)  ■

(زیارت کننده تخفیف قیمت خواست.)

(لِلتَّمرینِ فِی الْمَنزِلِ) انتَخِبِ الصَّحِیحَ لِلْفَراغِ.

۱ – مَکانٌ کَبِیرٌ تُصْنَعُ فِیهِ الْأَشیاءُ بِواسِطَهِ الْآلَاتِ وَ الْعُمَالِ.                                            مَصنَع ■   /     صِناعَه □

(جای بزرگی که در آن با ابزار و کارگران چیزهایی ساخته می شود.)                                                کارخانه ■    /      صنعت □

۲- اِعتقادٌ غَیرُ مُؤَکَّدٍ عَن شَیْءٍ ما بَینَ الشَّکُ وَ الْیَقِینِ.                                                  تَنابُز □    /      ظَنّ ■

(باوری غیرقطعی از چیزی میان شک و یقین.)                                                                        لقب زشت دادن ■   /     گمان □

۳- الْکَرَاهَهُ وَ الْخُصومَهُ بَینَ شَخصَیْنِ أَو جَمَاعَتَینِ.                                                      عَداوَه ■   /  أعداء □

(ناپسندی و دشمنی میان دو فرد یا دو گروه.)                                                                           دشمنی ■   /    دشمنان □

۴- الْقِیمَهُ النَّقدیَّهُ الَّتی تُدفَعُ مُقابِلَ شِراءِ شَیْءٍ.                                                            رَخیص □   /    سِعر ■

(پول نقدی که در مقابل خرید چیزی پرداخت می شود.)                                                                ارزان □    /   بها ■

۵- الْخُروجُ عَن أَمرِ اللَّهِ وَ الْقَوانِینِ الشَّرعیَّهِ.                                                              سکینه □   /  فسوق ■

(برون‌رفت از فرمان خدا و قانون های شرعی.)                                                                        آرامش □   /  آلوده شدن به گناه ■

۶- مَکانٌ لِلْعِبِ وَ لِلرِّیَاضَهِ مِثْلِ کُرَهِ الْقَدَمِ.                                                                    لاعب □  /  ملعب ■

(جایی برای بازی و ورزش مانند فوتبال.)                                                                              بازی کن □  /  ورزشگاه ■

۷- عشرونَ ناقِصُ أَحَدَعَشَرَ یُساوی.                                                                         سبعه □   /  تسعه ■

(بیست منهای یازده برابر می شود با.)                                                                                  هفت □  /    نه ■

۸- ما هوَ وَزِنُ الْجَمْعِ لِلِاسْمِ الْمَکَانِ؟                                                                          مفاعل ■   /  أَفاعِل □

(وزن جمع اسم مکان چیست؟)                                                                                           مفاعل ■  /  افاعل □

۹- ثَمانیَهٌ فِی اثْنَینِ یُساوی.                                                                                     سِتَّهَ عَشَرَ ■ /  عَشَرَه ■

(هشت در دو، برابر می شود با.)                                                                                       شانزده ■  /  ده □

۱۰- الشَّخصُ الَّذِی أُرسِلَ فِی مُهِمَّهٍ.                                                                          مُرسَل ■   /  مُرسِل □

(فردی که برای کار مهمی فرستاده می شود.)                                                                           فرستاده شده ■  /  فرستنده □

۱۱- کَلِمَهٌ مُفرَدُهَا مِن غَیْرِ لَفْظِهِ.                                                                              رجال □  /  نساء ■

(واژه ای که مفرد آن از لفظش نیست.)                                                                                  مردان □  /   زنان ■

۱۲- لونُ السَّمَاءِ الصَّافِیَهِ وَ الْبَحْرِ.                                                                           أزرق ■  /   أصفر □

(رنگ آسمان صاف و دریا.)                                                                                             آبی ■  /  زرد □

۱۳- تقلیلُ سِعرٍ شَیءٍ فِی الْبَیع.                                                                                تخفیض ■  /  شراء □

(کم کردن بهای چیزی در فروش.)                                                                                      تخفیف ■  /  خرید □

۱۴ـ أداهٌ لِمَعرِفَهِ وَزِنِ الْأَشیاء.                                                                                 میزان ■ /  أثقل □

(ابزاری برای شناخت وزن چیزها.)                                                                                     ترازو ■  /  سنگین تر □

۱۵- أَیُّ کَلِمَهٍ اسْمُ الْمَفعول؟                                                                                     مُحسِن □  /   محمود ■

(کدام واژه اسم مفعول است؟)                                                                                            نکوکار □  /  پسندیده ■

۱۶- مُتَرادِفٌ لِکَلِمَهِ «ذَنْب»؟                                                                                    ذَنَب □ /  إثم ■

(مترادف واژه «گناه».)                                                                                                  دم □  /  گناه ■

۱۷- أَیُّ کَلِمَهٍ اسْمُ الْمُبَالَغَهِ؟                                                                                       جُهّال □   /  غفّار ■

(کدام واژه اسم مبالغه است.)                                                                                             نادانان □ / بسیار آمرزنده ■

۱۸ـ طَلَبُ الْمَعْفِرَهِ مِنَ اللَّهِ.                                                                                        غَفَّار □   /  استغفار ■

(درخواست آمرزش از خدا.)                                                                                            بسیار آمرزنده □  / درخواست آموزش ■

۱۹- أَیُّ کَلِمَهٍ اسْمُ الْفَاعِلِ؟                                                                                        راحم ■ /  أرحم □

(کدام واژه اسم فاعل است؟)                                                                                             رحم کننده ■   /  مهربان تر □

۲۰ـ ما هوَ جَمعُ «أکبر»؟                                                                                         کبائر □   /  أکابر ■

(جمع واژه «أکبر» چیست؟)                                                                                             کبائر □   /   أکابر ■

البحث العلمیّ (پژوهش علمی.)

اِسْتَخْرِجْ خَمْسَهَ أَسْماءِ تَفضیلٍ مِنْ دُعاءِ الِإفْتِتاحِ. (پنج اسم تفضیل را از دعای افتتاح بیرون بیاور.)

اللّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الثَّناءَ بِحَمْدِکَ، وَأَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوابِ بِمَنِّکَ، وَأَیْقَنْتُ أَنَّکَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فِی مَوْضِعِ العَفْوِ وَالرَّحْمَهِ، و أَشَدُّ المُعاقِبِینَ فِی مَوْضِعِ النِّکالِ وَالنَّقِمَهِ، وَ أَعْظَمُ المُتَجَبِّرِینَ فِی مَوْضِعِ الکِبْرِیاءِ وَالعَظَمَهِ.

خدایا، من با سپاسگزاری از تو ستایشت را آغاز می کنم و تو با مهرورزی ات رهنمون به راه درست هستی. باور کردم که تو در جایگاه ِ گذشت و مهربانی مهربان ترین مهربانانی و در جایگاه کیفر و انتقام، سخت ترین کیفردهندگانی و در جایگاه بزرگ منشی و بزرگواری، بزرگ ترین نیرومندانی.

اللّهُمَّ أَذِنْتَ لِی فِی دُعائِکَ وَمَسْأَلَتِکَ، فأَسْمَعْ یا سَمِیعُ مِدْحَتِی، وَ أَجِبْ یا رَحِیمُ دَعْوَتِی وَ أَقِلْ یاغَفُورُ عَثْرَتِی، فَکَمْ یاإِلهِی مِنْ کُرْبَهٍ قَدْ فَرَّجْتَها، وَ هُمُومٍ قَدْ کَشَفْتَها، وَعَثْرَهٍ قَدْ أَقَلْتَها، وَ رَحْمَهٍ قَدْ نَشَرْتَها، وَ حَلْقَهِ بَلاٍ قَدْ فَکَکْتَها.

خدایا، در فراخواندنت و در درخواست از خودت به من اجازه دادی، پس ای شنوا ستایشم را بشنو و ای مهربان، دعایم را برآورده کن و ای آمرزنده از لغزشم در گذر، ای خدای من، چه بسیار اندوه هایی که از آن گره گشودی و غم هایی که از من برداشتی و لغزشی که از آن در گذشتی و چه بسیار مهربانی که آن را گستردی و زنجیر بلایی که آن را گشودی.

اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَرَسُولِکَ، وَ أَمِینِکَ وَ صَفِیِّکَ، وَ حَبِیبِکَ وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ، وَ حافِظِ سِرِّکَ وَ مُبَلِّغِ رِسالاتِکِ، أَفْضَلَ وَ أَحْسَنَ وَ أَجْمَلَ وَ أَکْمَلَ وَ أَزْکى وَ أَنْمى وَ أَطْیَبَ وَ أَطْهَرَ وَ أَسْنى وَ أَکْثَرَ ماصَلَّیْتَ وَ بارَکْتَ وَ تَرَحَّمْتَ وَ تَحَنَّنْتَ وَ سَلَّمْتَ عَلى أَحَدٍ مِنْ عِبادِکَ وَأَنْبِیائِکَ وَ رُسُلِکَ وَ صَفْوَتِکَ وَ أَهْلِ الکَرامَهِ عَلَیْکَ مِنْ خَلْقِکَ.

خدایا، درود بفرست بر محمد: بنده ات، فرستاده ات، امانت دارت، برگزیده ات، یارت، بهترین آفریده ات، ِ نگاهدار رازت، رسانندۀ پیام هایت. [درودی که] برترین، بهترین، زیباترین، کامل ترین، پاک ترین، بالنده ترین، خوب ترین، پاکیزه ترین، بلندترین و بیشترین درودی باشد که فرستاده ای و برکت داده ای و مهربانی کرده ای و مهر ورزیده ای و سلام داده ای بر یکی از بندگان و پیامبران و فرستادگان و برگزیدگانت و اهل بخشش از آفریدگانت.

أَرْحَمُ / أَشَدُّ / أَعْظَمُ / أَفْضَلَ وَ أَحْسَنَ وَ أَجْمَلَ وَ أَکْمَلَ وَ أَزْکى وَ أَنْمى وَ أَطْیَبَ وَ أَطْهَرَ وَ أَسْنى وَ أَکْثَرَ.

عربی درس اول پایه یازدهم مشترک

جدول زمانبندی عربی ۲

برو به فهرست عربی یازدهم

درس دوم