الدَّرسُ الثّانی: صِناعَهُ التلمیعِ فِی الأدَبِ الفارِسیِّ

۱- الرّکبُ جَماعَهٌ مِنَ المُسافِرینَ یُسافِرونَ عَلَی الدَّوابِّ. (کاروان شتر، گروهی از مسافران است که با چهارپایان مسافرت می‌کنند.)

۲- غُصونُ الأشجارِ فی الشِّتاءِ بَدیعَهٌ خَضِرَهٌ. x (شاخه‌های درختان در زمستان نوآیین و سبز است.)

۳- الغَداهُ نِهایَهُ النَّهارِ وَ بِدایَهُ ظَلامِ اللّیلِ. x (غدات[صبحگاه] پایان روز و آغاز تاریکی شب است.)

۴- الکَأسُ إناءٌ یُشرَبُ بِهِ الماءُ أوِ الشّایُ. (لیوان، ظرفی است که با آن آب و چای می‌نوشند[نوشیده می‌شود].)

۵- یُصنَعُ الخُبزُ مِنَ العَجینِ. (نان از آرد ساخته می‌شود.)

۱- الوُکنَهُ   (لانه)             (5) زینَهٌ مِنَ الذَّهَبِ أوِ الفِضَّهِ فی یَدِ المَرأهِ. (زیوری از طلا یا نقره در دست زن.)

۲- الکَرامَهُ (بزرگواری)         (6) مَن یُعجِبُکَ شَکلُهُ وَ کَلامُهُ وَ سُلوکُهُ. (کسی که ریخت، سخن و رفتارش تو را شگفت زده می‌کند.)

۳- الهَجرُ   (دوری)            (2) شَرَفٌ وَ عَظَمَهٌ وَ عِزَّهُ النَّفسِ. (آبرو و بزرگی و سربلندی.)

۴- الرُّفاتُ   (استخوان پوسیده)     (3) تَرکُ الصَّدیقِ أوِ المُحِبِّ. (وانهادن دوست و یار.)

۵- السِّوارُ  (دست بند)          (1) بَیتُ الطُّیورِ. (خانه پرندگان.)

۶- المَلیحُ (با نمک)

۱- إیّاکَ وَ مُصادَقَهَ الأحمَقِ فَإنَّهُ یُریدُ أن یَنفَعَکَ فَیَضُرُّکَ. / الفعلَ المُضارعَ:

(از دوستی با نادان بپرهیز؛ زیرا او می‌خواهد به تو سود برساند ولی به تو زیان می‌رساند.) / الفعلَ المُضارعَ: یُریدُ، یَنفَع، یَضُرُّ

۲- الصَّدیقُ مَن کانَ ناهِیاً عَنِ الظُّلمِ وَ العُدوانِ مُعیناً عَلَی البِرِّ وَ الإحسانِ. / الجارَّ وَ المجرورَ

(دوست کسی است که بازدارنده از ستم و دشمنی باشد و یاری رساننده بر نیکی و احسان.) / الجارَّ وَ المجرورَ: عَنِ الظُّلمِ، عَلَی البِرِّ

۳- إیّاکَ وَ مُصادَقَهَ الکَذّابَ فَإنَّهُ کَالسَّرابِ یُقَرِّبُ عَلَیکَ البَعیدَ وَ یُبَعِّدُ عَلَیکَ القَریبَ. / اسمَ المُبالَغَهِ

(از دوستی با دروغ بپرهیز؛ زیرا او مانند سراب است دور را برای تو نزدیک می‌گرداند و نزدیک را دور می‌گرداند.) / اسمَ المُبالَغَهِ: الکَذّابَ

۴- الصَّدیقُ الصَّدوقُ مَن نَصَحَکَ فی عَیبِکَ وَ حَفِظَکَ فی غَیبِکَ وَ آثَرَکَ عَلَی نَفسِهِ. / المجرورَ بِحَرفِ جرٍّ

(دوست راستگو کسی است که در عیبت تو را پند دهد و در نبودت تو را پاس بدارد و تو را بر خودش برگزیند.) / المجرورَ بِحَرفِ جرٍّ: عَیبِ، غَیبِ، نَفسِ

۵- مَن غَضِبَ عَلَیکَ مِن إخوانِکَ ثَلاثَ مَرّاتٍ فَلَم یَقُل فیکَ شَرّاً فَاتَّخِذهُ لِنَفسِکَ صَدیقاً. / فعلَ الأمرِ

(هر کس از برادرانت از تو سه بار خشمگین شد و ناسرایی به تو نگفت؛ پس او را برای خودت دوست بگیر.) / فعلَ الأمرِ: اتَّخِذ

۶- یا بُنَیَّ اتَّخِذ ألفَ صَدیقٍ وَ الألفُ قلیلٌ وَ لا تَتَّخِذ عَدُوّاً واحِداً وَ الواحِدُ کَثیرٌ. / فعلَ النَّهی

(ای فرزندکم؛ هزار دوست بگیر و هزار دوست کم است و یک دشمن هم نداشته باش[نگیر]؛ زیرا یکی بسیار است.) / فعلَ النَّهی: لا تَتَّخِذ

أب
الأحِبَّه (دوستان) ≠ العُداه (دشمنان)کذَّابٌ(دروغ گو)  ≠ صَدوقٌ(راستگو)
العَشیَّه (شامگاه) ≠ الغَداه (صبحگاه)بعَّدَ (دور کرد) ≠ قرَّبَ (نزدیک کرد)
الفَلاه (بیابان) = الصَّحراءمُساعِدٌ(یاری کننده) = مُعینٌ
الحُبّ (دوستی) = الوُدّانِتخَبَ(برگزین)  = آثرَ
السِّلم(صلح)  ≠ الحَرب(جنگ)عَداوَهٌ(دشمنی) ≠ مُصادَقهٌ(دوستی)
شاءَ (خواست) = أرادَأجِبْ (پاسخ بده) ≠ سَلْ(بپرس)
المَتجَر (مغازه) = الدّکُانقیمَهٌ (بها) = سِعْرٌ
القُرب(نزدیکی)  ≠ البُعد(دوری)نزَّلَ (پایین آورد) ≠ رَفعَ(بالا برد)
دَنا (نزدیک شد) = قَرُبَ(دور شد)مُخْتالٌ (خودپسند) = مُعْجَبٌ بنفسهِ

(آیه‌های زیر را ترجمه کن؛ سپس اسم فاعل، اسم مفعول، اسم مبالغه، اسم مکان و اسم تفضیل را مشخص کن.)

۱- ﴿ قالَ إنَّهُ کانَ مَنصوراً﴾ (گفت همانا او یاری شده بود.) / اسم المَفعول: مَنصوراً

۲-﴿ إنَّکَ أنتَ عَلّامُ الغُیوبِ﴾ (همانا تو بسیار دانا به غیبهایی.) / اسم المُبالِغَه: عَلّامُ

۳-﴿ قُل لِلّهِ المَشرِقُ وَ المَغرِبُ﴾ (بگو مشرق و مغرب از آن خداست.) / اسم المَکان: المَشرِقُ، المَغرِبُ

۴- ﴿ إنَّ اللهَ یُحِبُّ المُتَوَکِّلینَ﴾ (همانا خدا متوکلان را دوست دارد.) / اسم الفاعِل: المُتَوَکِّلینَ

۵- ﴿ … اَللهُ أعلَمُ بِما تَعمَلونَ﴾ (خدا به آنچه می‌کنید داناتر است.) / اسم التَّفضیل: أعلَمُ

۶- مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا هذا ما وَعَدَ الرِّحْمنُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُ (چه کسی ما را از خوابگاهمان برانگیخت. این همان است که خدای رحمان نویدش را داد و پیامبران راست گفتند.) / اسم المَکان: الْمُرْسَلُ؛ اسم المَفعول: الْمُرْسَلُ

۱ -أَنْشَدْنا فِی الإِصْطِفافِ الصَّباحیِّ.     در صف صبحگاه سرود خواندیم. / باب: افعال

۲ -نَتَخَرَّجُ مِنَ الْمَدرَسَهِ بَعْدَ سَنَهٍ.        سالِ بعد از مدرسه دانش آموخته می‌شوم. / باب: تَفَعّل

۳ -جُنودُنا یُدافِعونَ عَنِ الْوَطَنِ.          سربازانمان از میهن دفاع می‌کنند. / باب: مُفاعَله

۴ -تَنْفَتِحُ الْأَزهارُ فِی الرَّبیعِ.              شکوفه‌ها در بهار می‌گشایند. / باب: انفِعال

۵ -اَلشَّریکانِ تَعامَلا قَبْلَ سَنَهٍ.            دو شریک سالِ قبل دادوستد کردند. / باب: تَفاعُل

۶ -یَسْتَخْدِمُ الْمَصنَعُ عُمّالاً.                کارخانه کارگرانی را به کار می‌گمارد. / باب: استِفعال

۷ -رَجاءً، عَلِّمْنی الزِّراعَهَ.                لطفاً، به من کشاورزی یاد بده. / باب: تَفعیل

۸ -أَشْتَغِلُ عِنْدَ أَبی.                         نزد پدرم کار می‌کنم. / باب: افتِعال

اُکْتُبْ حَوْلَ أَحَدِ هؤلاءِ الشُّعَراءِ الْإیرانیّینَ. (پیرامون یکی از این سخنوران ایرانی [مطلبی] بنویس.)

Follow by Email
YouTube
LinkedIn
LinkedIn
Share
Instagram
Telegram
پیمایش به بالا