تضاد – سعید جعفری

هر گاه دو واژه با معنای ناساز در یک بیت یا عبارت به کار روند، آرایه تضاد یا طباق پدید می‌آید.

در نومیدی بسی امید است / پایان شب سیه سپید است.

☼ واژه‌های «نومیدی» با «امید» و همچنین واژگان «سیه» با «سپید» متضاد و ناسازند.

الف) من به هـــر جمعیتی نالان شــدم جفت بد حالان و خوش حالان شدم

ب) درنــــــیابد حال پخــته هـیچ خــام پــــس ســــخن کــوتاه باید والسلام

پ) همچو نی زهری و تریاقی که دید همچو نی دمساز و مشتاقی که دید

ت) سینه خواهم شرحه شرحه از فراق تـــــا بگویم شــــرح درد اشـــتیاق

الف) آن نشنیدید که یک قطره اشک صـــبحدم از چشم یتیمی چکید

ب) دوســـت نگـردند فقیر و غنـــی یــــار نـباشند شقی و ســــــعید

پ) گاه درخشید و گهی تیره مــــاند گاه نهان گشت و گهی شد پدید

ت) من گهر ناب و تو یک قطره آب من ز ازل پاک و تو پست پلید

الف) از همه عالم نهان و بر همه پیدا ب) در بن چاهی به زیر صــــخرۀ صما

پ) صورت خوب آفرید و سیرت زیبا ت) قسمت خود می‌خورند منعم و درویش

الف) کاش سپهرم چون تو برمی‌گزید ب) من به نظر قطره به معنی یمم

پ) مـن سفـــــر دیده، ز دل کــرده‌ام ت) من گـــــهر روشن گــــنج دلم

الف) بر خسک و خار همچو بر گل و سوسن ب) بیگانه شد ز خود که شود آشنای غیر

پ) جان‌ها فــدای آن که به جان شد فدای غیر ت) نو شـــده‌ای، نو شده کـــهنه شود آخر

الف) به طاعت خوی کن و ز معصیت دور ب) که خود در سوختن مانی شب و روز

پ) که ندهــــــد طـــــاعتت با معصیت نور ت) مکن از کـــینۀ کـــس سینه پرســــوز

الف) دیو چو بیرون رود فرشته درآید ب) سخن کم گوی و چون گویی نکو گوی

پ) صالح و طالح متاع خویش نمودند ت) گــــــمان بد مـــــــبر بر کس، نکو بر