بایگانی برچسب: s

الدرس الرابع: الفرزدق

الَفْرَزْدَقُ مِنْ شُعَراءِ العْصْرِ الْأمُویِّ. وُلدِ فی مِنطقَهٍ بِالکْوَیتِ الحْالیَهِ عامَ ثلَاثهَ وَ عِشْرینَ بَعْدَ الْهِجرَهِ، وَ عاشَ بِالْبَصرَهِ.

فرزدق از شاعران روزگار اموی است. او در منطقه ای در کویت به سال بیست و سه هجری متولد شد و در بصره زندگی کرد.

فی یَوْمٍ مِنَ الْأیّامِ جاءَ بِهِ أَبوهُ إلیٰ أَمیرِ الْمُؤمِنینَ عَلیٍّ ، فَسَألَهُ الْإمامُ عن وَلدهِ؛ فَقالَ:

روزی از روزها پدرش او را نزد امیر مؤمنان علی آورد و امام از وی درباره پسرش پرسید و او گفت:

«هٰذَا ابْنی یکادُ یکونُ شاعِراً عَظیماً.»

ترجمه: این پسرم نزدیک است که شاعری بزرگ شود.

فَقالَ الْأمامُ لِوالدهِ: «عَلّمْهُ القرآنَ.»

ترجمه: پس امام به پدرش گفت: قرآن بیاموزش؛

فَعَلَّمَهُ الْقُرآنَ تَعلیماً؛ ثُمَّ رَحَلَ الفرَزدَقُ إلیٰ خُلَفاءِ بنَی أمُیه بِالشّامِ، وَ مَدَحَهُم وَ نالَ جَوائزهُم.

ترجمه: پس [پدر فرزدق] بی گمان به او قرآن آموخت؛ سپس[فرزدق] به نزد خلیفگان اموی در شام کوچید و آنها را ستود و جایزه های ایشان را به دست آورد.

کانَ الفَرَزدق مُحِبّا لِأهلِ البْیتِ وَ کانَ یسْتُرُ حُبَّهُ عِندَ خُلَفاءِ بَنی أُمَیهَ؛ وَلٰکِنَّهُ جَهرَ بِهِ لمَّا حَجَّ هِشامُ بن عَبدالملکِ فی أیامِ أبیهِ.

ترجمه: فرزدق دوستدار اهل بیت بود و دوستی اش را [نزد] در دربار خلفای بنی امیه می نهفت؛ ولی هنگامی که هشام بن عبدالملک در روزگار پدرش حج می گزارد، آن را آشکار کرد.

فَطافَ هِشامٌ وَ لَمّا وَصَلَ إلَی الْحَجَرِ لَمْ یقْدِرْ أن یستلِمَهُ لکِثْرَهِ الِإزْدِحامِ،

ترجمه: پس هشام طواف کرد و وقتی که به حجر الأسود رسید نتوانست که آن را به خاطر شلوغی بسیار مسح کند.

فَنُصِبَ لَهُ مِنْبَرٌ وَ جَلسَ عَلیهِ جُلوسَ الْأُمَراءِ ینَظْرُ إلیَ النّاسِ وَ مَعَهُ جَماعَهٌ مِنْ کبِارِ أهلِ الشّامِ.

ترجمه: پس منبری برایش برپا شد و مانند فرماندهان روی آن نشست، در حالی که به مردم نگاه می کرد و گروهی از بزرگان شامی همراهش بودند.

فَبَینَما ینْظُرُ إلَی الْحُجّاجِ، إذ جاءَ زَینُ العْابدِینَ، فَطافَ بِالبَیت طَوافَ الْأعَاظِمِ،

ترجمه: پس در حالی که به حج گزاران نگاه می کرد ناگهان امام زین العابدین آمد و خانه خدا را همچون بزرگان طواف کرد.

فَلمَّا وَصَلَ إلیَ الحجَرِ، ذهَبَ النّاسُ جانِباً، فَاسْتلَمَهُ اسْتلِاماً سَهلاً.

ترجمه: و هنگامی که به حجر الأسود رسید مردم کنار رفتند و آن را به آسانی مسح کرد.

فَقالَ رَجُلٌ مِنْ أهلِ الشّامِ:

ترجمه: مردی شامی گفت:

«مَنْ هٰذَا الذَّی قد سَمَحَ النّاسُ لَهُ بِاستلِامِ الحجَرِ!؟»

ترجمه: این کیست که مردم به او اجازه داده اند، حج الأسود را مسح کند؟

خافَ هِشام مِن أنَ یعرفه أهَل الشّامِ و یرْغَبوا فیهِ رَغبَهَ الْمُحِبّینَ؛ فَقالَ: «لا أَعْرِفُهُ.»

ترجمه: هشام ترسید که شامیان او را بشناسند و همچون عاشقان به او علاقه مند شوند و گفت: او را نمی شناسم.

وَ کانَ الفرَزدَقُ حاضِراً.   / ترجمه: فرزدق حاضر بود.

فقَالَ الفرَزدَقُ:«أنَا أعرِفُهُ مَعرِفَهً جَیدهً.»    / ترجمه:  پس فرزدق گفت: من به خوبی می شناسمش.

ثم أنْشدَ هٰذِهِ القصیدَه إنشاداً رائِعاً. / ترجمه: سپس این قصیده را به نغزی(جالب) سرود.

هٰذَا الذَّی تَعْرِفُ البَطحْاءُ وَطأْتَه / وَ البیت یعْرِفُهُ وَ الْحِلُّ وَ الحرَمُ

ترجمه: این کسی است که دشت مکّه جای پایش را می شناسد. و خانۀ [خدا] و بیرون و محدودۀ اِحرام، او را می شناسند.

هٰذَا ابْنُ خَیرِ عِبادِ اللّهِ کُلِّهِم / هٰذَا التَّقی النَّقی الطّاهِرُ الْعَلَمُ

ترجمه: این فرزندِ بهترینِ همۀ بندگان خداست. این پرهیزگارِ پاکِ پاکیزۀ بزرگ تر قوم است.

وَ لَیس قولُکَ: مَنْ هٰذا؟ بِضائِره / اَلعُربُ تعرِفُ مَنْ أنکرتَ وَ العَجَمُ

ترجمه: و این گفتۀ تو که «این کیست؟» زیان رساننده بدو نیست. عرب و غیرعرب کسی را که تو ناشناس شمردی می شناسند.

سعید جعفری
سعید جعفری
سعید جعفرری دبیر فارسی، عربی و انگلیسی
سعید جعفری
واژگان درس
مفعول مطلق

حَول النَّصّ

اُکتُب جَواباً قَصیراً حَسَبَ نَصِّ الدَّرسِ. (جواب کوتاهی بر حسب متن درس بنویس.)

۱- کَیفَ کانَ حُبُّ الْفَرَزدَقِ لِأَهلِ الْبَیتِ عِندَ خُلَفاءِ بَنی أُمَیهَ؟ – کانَ الفَرَزدق مُحِبّا لِأهلِ البْیتِ وَ کانَ یسْتُرُ حُبَّهُ عِندَ خُلَفاءِ بَنی أُمَیهَ.

(دوستداری فرزدق به اهل بیت [نزد] در دربار خلیفگان اموی چگونه بود؟ ـ فرزدق دوستدار اهل بیت بود و دوستی اش را [نزد] در دربار خلیفگان اموی می نهفت.)

۲- مَن جاءَ بِالفَرزدَقِ إلَی أمیرِ المؤمِنینَ(ع)؟ – جاءَ بِهِ أَبوهُ إلیٰ أَمیرِ الْمُؤمِنینَ عَلی.

(چه کسی فرزدق را نزد امیرالمؤمنین آورد؟ ـ پدرش او را نزد امیرالمؤمنین برد.)

۳- مَتَی جَهَرَ الفَرزدَقُ بِحُبِّهِ لِأهلِ البَیتِ(ع)؟ – جَهرَ بِهِ لمَّا حَجَّ هِشامُ بن عَبدالملکِ فی أیامِ أبیهِ.

(چه زمانی فرزدق دوستداریش به اهل بیت را آشکار کرد؟ ـ دوستداری اش را زمانی آشکار کرد که هشام پور عبدالملک در روزگار پدرش حج می گزارد.)

۴- أینَ وُلِدَ الفَرزدَقُ؟ وَ أینَ عاشَ؟ – وُلدِ فی مِنطقَهٍ بِالکُوَیتِ الحالیهِ وَ عاشَ بِالْبَصرَهِ.

(فرزدق در کجا زاده شد؟ و در کجا زیست؟ ـ در منطقه ای در کویت امروزی زاده شد و در بصره زیست.)

۵- فی أی عَصرٍ کانَ الفَرزدَقُ یعیشُ؟ – کانَ الفَرزدَقُ یعیشُ فی العْصْرِ الْأمُوی.

(فرزدق در چه روزگاری می زیست؟ ـ فرزدق در روزگار امویان می زیست.)

۶- إلَی مَن رَحَلَ الفَرزدَقُ بِالشّامِ؟ – رَحَلَ الفرَزدَقُ إلیٰ خُلَفاءِ بنَی أمُیه بِالشّامِ.

(فرزدق به سوی چه کسی در شام کوچید؟ ـ فرزدق به سوی خلیفگان اموی در شام کوچید.)

سعید جعفری
سعید جعفری
سعید جعفری
سعید جعفرری دبیر فارسی، عربی و انگلیسی
سعید جعفری
سعید جعفری

اِعلَموا

اَلْمَفعولُ الْمُطلَقُ

به ترجمه چهار جمله زیر دقّت کنید.

۱- اِستَغفَرتُ اللهَ. ( از خدا آمرزش خواستم.)

۲- اِستَغفَرتُ اللهَ استِغفاراً. ( از خدا بی گمان آمرزش خواستم.)

۳- اِستَغفَرتُ اللهَ استِغفاراً صادِقاً. ( از خدا صادقانه آمرزش خواستم.)

۴- اِستَغفَرتُ اللهَ استِغفارَ الصّالِحینَ. ( از خدا مانندِ درستکاران آمرزش خواستم.)

■ چه رابطه ای میان دو کلمه «اِسْتَغْفَرْتُ» و «اِسْتِغْفار» در جملات بالا وجود دارد؟

■ مصدر «اِسْتِغْفار» در جمله دوم، سوم و چهارم چه مفهومی را به جمله‌ها افزوده است؟

■ نقش کلمه «اِسْتِغْفار» در جملات دوم، سوم و چهارم «مفعول مطلق» است.

■ این مصدر در جمله دوم بر انجام فعلِ «اِسْتَغْفَرْتُ» تأکید کرده است.

■ به مصدر «اِسْتِغْفار» در جمله دوم «مفعول مطلق تأکیدی» گفته می شود و در ترجمه فارسی آن از قیدهای تأکیدی مانند «بی گمان»، «حتماً» و «قطعاً» استفاده می کنیم.

اسْتغفرتُ الله اسْتِغْفاراً (مفعول مطلق تأکیدی).

■ دو کلمه «صادِقاً» و «الصّالِحینَ» در جملات سوم و چهارم چه نقشی دارند؟

■ گاهی «مفعول مطلق» به کمک کلمه بعد از خودش که صفت یا مضافٌ الیه است، نوعِ انجام گرفتنِ فعل را بیان می کند؛ مانند «اِسْتِغْفار » در جمله سوم و چهارم، که به آن «مفعول مطلق نوعی» گفته می شود.

اسْتغْفَرتُ اللهَّ اسْتِغْفارَ الصّالِحینَ. اِسْتَغْفَرْتُ اللّهَ اسْتِغْفاراً صادِقاً.

    مفعول مطلق نوعی   مضاف الیه        مفعول مطلق نوعی   صفت

■ در ترجمه مفعول مطلق نوعی (که مضاف واقع شده است) از قید «مانندِ» استفاده می کنیم؛ مثال:

اسْتغْفَرتُ اللهَّ اسْتغْفارَ الصّالِحینَ. = مانندِ درستکاران از خدا آمرزش خواستم.

■ در ترجمه مفعول مطلق نوعی (که موصوف واقع شده است) می توانیم صفت را به صورت قید ترجمه کنیم و نیازی به ترجمه مفعول مطلق نیست؛ مثال:

تجْتهِدُ الْأمُّ لِترَبیهِ أوْلادِها اجْتهِادا بالغِا.ً = مادر برای تربیت فرزندانش بسیار تلاش می کند.

اسْتغْفَرتُ اللهَّ اسْتغْفارا صادِقا.ً = از خدا صادقانه آمرزش خواستم.

مفعول مطلق مصدری از فعلِ جمله است.

مفعول مطلق دو نوع است: تأکیدی و نوعی.

مفعول مطلق تأکیدی، مصدری از فعلِ جمله است که بر انجامِ فعل تأکید می کند و صفت یا مضافٌ الیه ندارد.

مفعول مطلق نوعی، مصدری از فعلِ جمله است که نوع و چگونگی انجامِ فعل را بیان می کند و صفت یا مضافٌ الیه دارد.

۱- ترجمه، هنر و ذوق در کنار توانمندی های گوناگون زبانی است و ترجمه صحیح به سیاقِ عبارت و نکات بسیاری بستگی دارد. آنچه در کتاب در زمین. ترجمه می آید، فقط یک راهنمایی است.

در کتاب عربی پایه دهم با مصدرهایی با قاعده بر این وزن ها آشنا شدید:

اِفتِعال، اِستِفعال، اِنفِعال، إِفعال، تَفعیل، تَفَعُّل، تَفاعُل و مُفاعَلَه؛ مثال:

بابهای عربی
بابهای عربی

اکنون با این چند مصدر که در هشت گروهِ یادشده نیستند و بی قاعده اند، آشنا شوید:

مصدرهای ثلاثی مجرد

از آنجا که «مفعول مطلق» مصدری از فعلِ جمله است؛ بنابر این آشنایی با مصدرهای یاد شده لازم است.

مفعول مطلق
مفعول مطلق

اِختَبِر نفسَکَ: اِنتَخِب التَّرجِمَهَ الصَّحیحَهَ ثُمَّ عَینِ المَفعولَ المُطلَقَ وَ اذکُر نَوعَهُ. (خودت را بیازما: ترجمه درست را بگزین؛ سپس مفعول مطلق را شناسایی کن و نوعش را یاد کن.)

۱- ﴿ فَاصبِر صَبراً جَمیلاً / مفعول مطلق نوعی(موصوف و صفت)

الف- قطعاً شکیبایی کن                                                                    ب- به زیبایی صبر کن. ■

۲- ﴿ اُذکُروا اللهَ ذِکراً کَثیراً﴾ / مفعول مطلق نوعی(موصوف و صفت)

الف- خدا را همیشه یاد کنید.                                                                                ب- خدا را بسیار یاد کنید. ■

۳- ﴿ کَلَّمَ اللهُ موسَی تَکلیماً﴾ / مفعول مطلق تأکیدی

الف- خدا با موسی قطعاً سخن گفت. ■                                                                 ب- خدا با موسی سخنی گفت. 

۴- ﴿ … وَ نُزِّلَ المَلائِکَهُ تَنزیلاً﴾ / مفعول مطلق تأکیدی

الف- و مانند ملائک فرود آمدند.                                                                   ب- و فرشتگان قطعاً فرود آورده شدند. ■

التَّمارین

الَتمْرینُ الْأوَّلُ: عَینِ العِبارَهَ الفارسیهَ القَریبَهَ مِنَ العِبارَهِ العَرَبیهِ فِی المَعنَی. (عبارت فارسی نزدیک به عبارت عربی در معنا را شناسایی کن.)

۱- لا یؤمِنُ أحَدُکُم حَتَّی یُحِبَّ لِأخیهِ ما یحِبُّ لِنَفسِهِ. (هیچ کس ایمان نمی آورد تا برای برادرش دوست بدارد آنچه را برای خودش دوست می دارد.) ۵)

۲- إذا أنتَ أکرَمتَ الکَریمَ مَلَکتَهُ / وَ إن أنتَ أکرَمتَ اللَّئیمَ تَمَرَّدا (هرگاه تو به انسان جوانمرد نیکی کنی مالکش می شوی/ و اگر به فرومایه نیکی کنی سرکشی می کند.) ۲)

۳- اَلْعاقِلُ یبنی بَیتَهُ عَلَی الصَّخْرِ وَ الْجاهِلُ یبنیهِ عَلَی الرَّملِ. (خردمند خانه اش را بر روی سنگ می سازد و نادان بر روی ریگ.) ۴)

۴- اِدَّعَی الثَّعلَبُ شَیئاً وَ طَلَب / قیلَ هَل مِن شاهِدٍ قالَ الذَّنَب (روباه ادعای چیزی را کرد و [آن را] خواست / گفته شد آیا گواهی هست؟ [روباه] گفت دمم.) ۶)

۵- مَن سَعَی رَعَی وَ مَن لَزِمَ المَنامَ رَأی الأحلامَ. (هر کس کوشید چرید و هر کس خوابید رؤیاها دید.) ۷)

۶- إذا أرادَ اللهُ هَلاکَ النَّملَهِ أنبَتَ لَها جَناحَینِ. (هر گاه خدا بخواهد مورچه را نابود کند برای او دو بال می رویاند.) ۳)

۷- مُدَّ رِجلَکَ علَی قَدرِ کِسائِکَ. (پایت را به اندازه جامه ات دراز کن.) ۸)

۸- عِندَ الشَّدائِدِ یعرَفُ الإخوانُ. (هنگام سختی ها برادران شناخته می شوند.) ۱)

۱) دوست آن باشد که گیرد دست دوست / در پریشان حالی و درماندگی

۲) چو با سِفله گویی به لطف و خوشی  / فزون گرددش کِبر و گردن کشی

۳) آن نشنیدی که حکیمی چه گفت؟ / مور همان به که نباشد پَرَش

۴) به جویی که یک روز بگذشت آب / نسازد خردمند ازو جای خواب

۵) هر آن چیز کانَت نیاید پسند / تنِ دوست و دشمن بدان در مبند

۶) ز روباهی بپرسیدند احوال / ز معروفان گواهش بود دنبال

۷) هر که رود چَرَد و هر که خُسبَد خواب بیند.

۸) پایت را به اندازه گلیمت دراز کن.

۱- اَللَّئیم: فرومایه ۲-تَمَرَّدَ: نافرمانی کرد ۳- اَلرَّمْل: شن ۴- اِدَّعی: ادّعا کرد ۵- رَعی: چرید ۶- لزِمَ المَنامَ: خوابید ( لَزِمَهُ: بدو آویخت و رهایش نکرد + اَلْمَنام: خواب) ۷- الْأحْلام: رؤیاها «مفرد: الَحُلمْ » ۸- أنبَتَ: رویانید ۹- مُدَّ: دراز کن (ماضی: مَدَّ/ مضارع: یمُدُّ) ۱۰ – الَکِساء: جامه ۱۱- الَشَّدائدِ: سختی ها «مفرد: اَلشَّدیدَه»

اَلتَّمرینُ الثّانی:

أ) عَینِ اسمَ الفاعِلِ وَ اسمَ المُبالَغَهِ وَ اسمَ التَّفضیلِ فی الحَدیثَینِ التّالیینِ. (اسم فاعل، اسم مبالغه و اسم تفضیل را در دو حدیث زیر شناسایی کن.)

۱- إنَّ الزَّرعَ ینبُتُ فِی السَّهلِ وَ لا ینبُتُ فِی الصَّفا فَکذلِکَ الحِکمَهُ تَعمُرُ فِی القَلبِ المُتَواضِعِ وَ لا تَعمُرُ فِی  القَلبِ المُتَکَبِّرِ الجَبّارِ، لِأنَّ اللهَ جَعَلَ التَّواضُعَ آلَهَ العَقلِ وَ جَعَلَ التَّکَبُّرَ مِن آلَهِ الجَهلِ.

کِشت در دشت می روید و بر تخته سنگ نمی روید و همچنین حکمت در دلِ فروتن ماندگار می شود و در دلِ خودبزرگ بین ستمگر ماندگار نمی شود؛ زیرا خدا فروتنی را ابزار خِرد و خودبزرگ بینی را از ابزار نادانی گردانده است.

اسم فاعل: المُتَواضِعِ، المُتَکَبِّرِ/  اسم مبالغه: الجَبّارِ

۲- مَن نَصَبَ نَفسَهُ لِلنّاسِ إماماً فَلیبدَأ بِتَعلیمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعلیمِ غَیرِهِ وَ لیکُن تَأدیبُهُ بِسیرَتِهِ قَبلَ تَأدیبِهِ بِلِسانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفسِهِ وَ مُؤَدِّبُها أحَقُّ بِالإجلالِ مِن مُعَلِّمِ النّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِم.

هر کس خودش را برای مردم پیشوا قرار دهد، باید پیش از آموزش دیگری آموزش خودش را آغاز کند و باید ادب آموزی اش پیش از زبانش با کردارش باشد و آموزگار و ادب آموزنده خویشتن از آموزگار و ادب آموزنده مردمان در گرامی داشت شایسته تر است.

اسم فاعل: مُعَلِّمُ، مُؤَدِّبُ / اسم تفضیل: أحَقُّ

ب) اُکْتُبِ الْمَحَلَّ الْإعرابی لِما تَحْتَهُ خَطٌّ. (نقش (محل اعرابی) آنچه را زیر آن خط است بنویس.)

السَّهلِ: مجرور به حرف جرّ / الحِکمَهُ: مبتدا / الجَبّارِ: صفت / التَّواضُعَ: مفعول / الجَهلِ: مضاف الیه

نَفسَ: مفعول / ـهِ: مضاف الیه / النّاسِ: مجرور به حرف جرّ / نَفسِ: مضاف الیه / ـهِ: مضاف الیه / مُعَلِّمُ: مبتدا / أحَقُّ: خبر/ الإجلالِ: مجرور به حرف جرّ / النّاسِ: مضاف الیه

اَلتَّمْرینُ الثاّلثُ:عَینِ الجَوابَ الصَّحیحَ؛ ثمَ ترْجِمْهُ. (پاسخ درست را شناسایی کن؛ سپس آن را ترجمه کن.)

۱- مضارع تَذَکَّرَ (به یاد آورد):             یتَذَکَّرُ■(به یاد می آورد)                    یذَکِّرُ۵                                    یذکُرُ۵

۲- مصدر عَلَّمَ (یاد داد):                   عِلم۵                                تَعلیم■ (یاد دادن)                                تَعَلُّم۵

۳- ماضی مُجالَسَه (همنشینی کردن):       جَلَسَ۵                           أجلَسَ۵                        جالَسَ■(همنشینی کرد)

۴- مصدر اِنقَطَعَ (بریده شد):               تَقطیع۵                            اِنقِطاع■(بریده شدن)                              تَقاطُع۵

۵- أمر تَقَرَّبَ (نزدیک شد):                 تَقَرَّبْ■(نزدیک شو)                               قَرِّب۵                            اِقتَرِب۵

۶- مضارع تَقاعَدَ ( بازنشست شد):          یقعِدُ۵                                یتَقاعَدُ■(بازنشسته می شود)                  یقتَعِدُ۵

۷- أمر تَمتَنِعُ (خود داری می کنی):         اِمنَع۵                              مانِع۵                          اِمتَنِع■(خود داری کن)

۸- ماضی یستَخرِجُ ( خارج می کند):       أخرَجَ۵                     تَخَرَّجَ۵                            اِستَخرَجَ■(خارج کرد)

۹- وزن اِستَمَعَ:                             اِفتَعَلَ■(گوش فرا داد)                            اِستَفعَلَ۵                                 اِنفَعَلَ۵

۱۰- وزن اِنتَظَرَ:                            اِفتَعَلَ■(چشم به راه بود)                       اِنفَعَلَ۵                                  اِستَفعَلَ۵

انواع فعل در عربی

التمرین الرابع: عَین کَلِمَهً مُناسِبَهً لِلفَراغِ. (واژه مناسب برای جای خالی را شناسایی کن.)

۱- الحُجّاجُ … مَرّاتٍ حَولَ بَیتِ اللهِ لِأداءِ مَناسِکِ الحَجِّ. (برای انجام دادن مناسک حج، حج گزاران بارها پیرامون خانه خدا می چرخند.)

یطرُقونَ۵(می کوبند)      یطرُدونَ(دور می کنند)۵                          یطبُخونَ۵(می پزند)                          یطوفونَ■(می چرخند)

۲- لَولا الشُّرطی لَاشتَدَّ … أمامَ المَلعَبِ الرِّیاضی. (اگر پاسور[پلیس] نبود شلوغی جلوی ورزشگاه شدت می گرفت.)

الاِزدِحامُ■(انبوهی)         الزُّبدَهُ۵(کره)                          الزَّلَلُ۵(لغزش)                          الزَّیتُ۵(روغن)

۳- …   کُنتُ أمشی، رَأیتُ حادِثاً فی ساحَهِ المَدینَهِ. (در حالی که راه می رفتم پیشامدی را در میدان شهر دیدم.)

عِندَ۵(نزد)               جانِباً۵(کنار)                          بَینَما■(در حالی که)                          بَینَ۵(میان)

۴- رَفَعَتِ الفائِزَهُ الأولَی فِی المُباراهِ … إیران. (برنده نخست در مسابقه، پرچم ایران را افراشت.)

عُشبَ۵(گیاه)           عَلَمَ■(پرچم)                         عَرَبَهَ۵(ارابه)                         عَباءَه۵(چادر)

۵- الحاجُّ … الحَجَرَ الأسوَدَ بِالکَعبَهِ الشَّریفَهِ. (حج گزار در کعبه شریف سنگ سیاه را مسح کرد.)

اِستَعانَ۵(یاری خواست)   اِستَمَعَ۵(گوش فراداد)                          اِستَطاعَ۵(توانست)                          اِستَلَمَ■(دریافت کرد)

التمرین الخامس: للتَّرجِمَهِ (هَل تَعلَمُ أنَّ … ؟) (برای ترجمه؛ آیا می دانی که.)

۱-… المُغولَ استَطاعوا أن یهجُموا عَلَی الصِّینِ هُجوماً قاسیاً عَلی رَغمِ بِناءِ سورٍ عَظیمٍ حَولَها.

(مغولان توانستند علی رغم ساخت دیوار بزرگ پیرامون چین سنگدلانه به آن [کشور] بتازند.)

۲-… تَلَفُّظَ «گ» و«چ»و«ژ» مَوجودٌ فِی اللَّهَجاتِ العَرَبیهِ الدّارِجَهِ کَثیراً. (تلفظ «گ» و «چ» و «ژ» در لهجه های عامیانه عربی بسیار است.)

۳- … الحوتَ یصادُ لِاستِخراجِ الزَّیتِ مِن کَبِدِهِ لِصِناعَهِ مَوادِّ التَّجمیلِ.

(نهنگ برای استخراج روغن از جگرش شکار می شود تا از آن مواد آرایشی بسازند [برای ساخت مواد آرایشی].)

۴- …الخُفّاشَ هُوَ الحَیوانُ اللَّبونُ الوَحیدُ الَّذی یقدِرُ عَلَی الطَّیرانِ. (خفاش تنها جانور پستانداری است که توان پرواز دارد.)

۵- … عَدَدَ النَّملِ فِی العالَمِ یفوقُ عَدَدَ البَشَرِ بِمَلیونِ مَرَّهٍ تَقریباً. (شمار مورچه در جهان تقریبا یک ملیون بار از تعداد بشر بیشتر است.)

۶- … طیسفون الواقِعَهَ قُربَ بَغداد کانَت عاصِمَهَ السّاسانیینَ. (تیسفون واقع در نزدیکی بغداد پایتخت ساسانیان بود.)

۷-… حَجم دُبَّ الباندا عِندَ الوِلادَهِ أصغَرُ مِنَ الفَأرِ. ( اندام خرس پاندا هنگام زایش خردتر از موش است.)

۸- … الزَّرّافَهَ بَکماءُ لَیسَت لَها أحبالٌ صَّوتیهٌ. (زرافه لال است و تارهای صوتی ندارد.)

۹- … وَرَقَهَ الزَّیتونِ رَمزُ السَّلامِ. (برگ زیتون نماد آشتی است.)

التمرین السادس:‌ تَرجِمِ النَّصّ التّالی ثُمَّ عَین المَحَلَّ الإعرابی لِما تَحتَهُ خَطٍّ. (متن زیر را ترجمه کن؛ سپس نقش (محل اعرابی) آنچه را که زیر آن خط است بازگو کن.)

السَّمَکُ المَدفونُ (شُش ماهی؛ لگن ماهی)

یوجَدُ نوْعٌ مِنَ السَّمَکِ فی إفْریقیا یسْتُرُ نَفْسَهُ عِندَ الجَفافِ فی غِلافٍ مِنَ المَواد المُخاطیهِّ الَّتی تَخْرُجُ مِنْ فَمِهِ، وَ یدْفِنُ نَفْسَهُ تَحْتَ الطّینِ، ثُمَّ ینامُ نَوْماً عَمیقاً أَکْثَرَ مِنْ سَنَهٍ، و لا یحَتْاجُ إلی الْماء و الطعَّامِ و الْهوَاء احتْیاجَ الْأَحْیاء؛ِ و یعیشُ داخِلَ حُفْرهَ صَغیرهَ فِی انتْظِارِ نُزولِ المَطرِ، حَتّی یخْرُجَ مِنْ الغِلافِ خُروجاً عَجیباً. یذْهَبُ الصَّیادونَ الْإفریقیونَ إلی مَکانِ اخْتفِائهِ قبَلَ نُزولِ المَطرِ وَ یحْفِرونَ التُّرابَ الْجافَّ لِصَیدِهِ.

(گونه ای ماهی در آفریقا یافت می شود که هنگام خشکسالی[خشکی] خودش را در پوششی از مواد مخاطی ای که از دهانش بیرون می آید می پوشاند و خودش را زیر گل پنهان می کند؛ سپس بیش از یک سال به خواب عمیق می رود[عمیقا می خوابد] و مانند زندگان نیاز به آب و خوراک و هوا هم ندارد و درون حفره کوچکی در انتظار بارش باران می ماند [زندگی می کند] تا در [کمال] شگفتی از پوششش بیرون بیاید. شکارچیان آفریقایی پیش از بارش باران به جایگاه پنهان شدنش می روند و برای شکارش، آن خاک خشک را می کنند.)

نَفْسَ: مفعول / نَوْماً: مفعول مطلق نوعی / سَنَهٍ: مجرور به حرف جرّ / احتْیاجَ: مفعول مطلق نوعی / المَطرِ: مضاف الیه / خُروجاً: مفعول مطلق نوعی / الصَّیادونَ: فاعل / الْجافَّ: صفت

۱- الجَفاف: خشکی ۲- الَغِلاف: پوشش ۳- اَلجافّ: خشک

اَلتَّمرینُ السّابِعُ: عَینِ الْمَحَلَّ الْإعرابی لِلْکَلِماتِ الَّتی تَحتَها خَطٌّ. (نقش (محل اعرابی) آنچه را که زیر آن خط است بازگو کن.)

۱- إنّا فَتَحْنا لَکَ فَتحاً مُبیناً. [الَفَتح: ۱۱] (همانا ما به تو پیروزى آشکاری بخشیدیم.) / فَتحاً: مفعول مطلق نوعی / مُبیناً: صفت.

۲- إنّا نَحنُ نَزَّلْنا عَلَیکَ الْقُرآنَ تَنزیلاً. (همانا ما قرآن را بر تو فروفرستادیم.) / الْقُرآنَ: مفعول / تَنزیلاً: مفعول مطلق تأکیدی.

۳- لا فَقْرَ کَالْجَهْل و لا میراثَ کالأدَبِ. [اَلْإمامُ عَلی]  (هیچ تهیدستی مانند نادانی و هیچ میراثی مانند ادب نیست.) / کالأدَبِ: جار و مجرور

۴- ینقُصُ کُلُّ شَیءٍ بِالْإنفاقِ إلَّا الْعِلْمَ؛ فَإنَّهُ یزیدُ. (هر چیزی با انفاق می کاهد به جز دانش که می افزاید.) / کُلُّ: فاعل / بِالْإنفاقِ: جار و مجرور / الْعِلْمَ: مستثنی

۵- یعیشُ الَبخیلُ فی الدُّنیا عَیشَ الْفُقَراءِ وَ یحاسَبُ فی الْآخِرَهِ محاسبَهَ الأغنیاءِ. (خشک ناخن در دنیا مانند تهیدستان زندگی می کند و در آخرت مانند توانگران محاسبه می گردد.) /  البَخیلُ: فاعل / عَیشَ: مفعول مطلق نوعی / الْفُقَراءِ: مضاف الیه / محاسبَهَ: مفعول مطلق نوعی / الأغنیاءِ: مضاف الیه

اَلتَّمرینُ الثّامِنُ: عَینِ المُترَادِفَ وَ المُتضَاد. (= ، ) (مترادف و متضاد را شناسایی کن.)

۱- سُهولهَ (آسانی)≠ صُعوبهَ (سختی) /                                                        9- کِساء (جامه) = لبِاس

۲- اِختِفاء (پنهان شدن) ≠ ظهُور  (آشکار شدن)  /                                       10- حَیاه (زندگانی) = عَیش

۳- اِستَطاعَ (توانست) = قدَرَ /                                                                     11- سَلام (آشتی) = صُلح

۴- واثقِ (استواردل) = مُطمَئنِّ /                                                                  12- بُنیان (بنیاد) = بِناء

۵- فرِح (شاد) = مَسرور /                                                                       13- رَخُصَ (ارزان شد) ≠ غلَا (گران شد)

۶- نُزول (فرودآمدن) ≠ صُعود(فرارفتن) /                                                  14-  أعَانَ (یاری کرد) = نصَرَ

۷- غِذاء (خوراک) = طعَام /                                                                         15-  سَهِرَ (بیدار ماند) ≠ نامَ (خوابید)

۸-  ضاقَ (تنگ شد) ≠ اتِّسَعَ (فراخ شد)  /                                                    16- دار(خانه) = بَیت

أَیهَا الْأَحِبّاءُ، (ای دوستان)

نَسْتَودِعُکُمُ اللّهَ، (به خدا می سپاریمتان.)

وَ نَرْجو لَکُمْ حَیاهً مَلیئَهً بِالنَّجاحِ. (امید زندگانی لبریز از پیروی برایتان داریم.)

مَعَ السَّلامَهِ، (با تندرستی.)

فی أَمانِ اللّهِ. (خدا نگهدار.)

پی دی اف درس چهارم عربی دوازدهم
پاور پوینت درس چهارم مشترک عربی پایه دوازدهم
ویدئوی درس چهارم عربی دوازدهم بخش نخست(متن درس)
ویدئوی درس چهارم عربی دوازدهم بخش دوم(قواعد درس؛ مفعول مطلق)
ویدئوی درس چهارم عربی دوازدهم بخش سوم (واکاوش تمارین)

الدرس الخامس: الصدق

یحُکْی أَنَّ رَجُلاً کانَ کَثیرَ الْمَعاصی وَ الْعُیوبِ، فَنَدِمَ عَلَی أَعمالِهِ السَّیِّئَهِ؛

ترجمه: آورده اند که مردی پر از گناهان و عیب ها بود، پس [روزی] از کردار بدش پشیمان شد.

وَ حاوَلَ أن یصُلحِهَا، فَمَا اسْتَطاعَ، فَذَهَبَ إلَی رَجُلٍ فاضِلٍ صالِحٍ،

ترجمه: و کوشید که آن ها را درست کند، ولی نتوانست، در نتیجه نزد مرد هنرور و نیکوکاری رفت،

وَ طَلَبَ مِنهُ مَوعِظَهً تَمْنَعُهُ عَنِ ارْتِکابِ الْمَعاصی،

ترجمه: و از او خواست پندش دهد تا از انجام دادن گناهان بازش دارد،

فَنَصَحَهُ بِالْتِزامِ الصِّدْقِ، وَ أخَذَ مِنهُ عَهدا عَلَی ذٰلکِ،

ترجمه: وی مرد را پند داد که به راستگویی پایبند باشد، و در این باره از او قولی گرفت،

فکَلَّما أَرادَ الرَّجُلُ أَن یَرْتَکِبَ ذَنْباً، امْتَنَعَ عَنْهُ لِوَفائِهِ بِالْعَهدِ، حَتَّی لا یَکْذِبَ عَلَی الرَّجُلِ الْفاضِلِ،

ترجمه: هر گاه که مرد می خواست گناهی انجام دهد، به خاطر پایبندیش به پیمان، از آن [گناه] خود داری می کرد تا به مرد شایسته و هنرور دروغ نگوید.

وَ بِمُرورِ الْأیّامِ تَخَلَّصَ مِن شَّر ذُنوبِهِ وَ عُیوبِهِ لِإلْتِزامِهِ بِالصِّدْقِ.

ترجمه: مرد به خاطر پایبندیش به راستگویی با گذر زمان از شر گناهانش و عیب هایش رهایی یافت. 

وَ یُحْکَی أَنَّ شابّاً کانَ کَذّاباً، وَ فی أَحَدِ الْأیّامِ کانَ یَسبَحُ فی البْحَرِ؛

ترجمه: آورده اند که جوانی دروغگو بود. در یکی از روزها در دریا شنا می کرد؛

وَ تَظاهَرَ بِالْغَرَقِ وَ نادَی أَصحابَهُ: الَنجَّدَهَ، اَلنَّجدَهَ …

ترجمه: وانمود کرد که دارد غرق می شود و دوستانش را صدا زد: کمک، کمک …

فَأَسْرعَ أَصحابُهُ إلَیهِ لِیُنقِذوهُ، وَ عِندَما وَصَلوا إلَیهِ ضَحِکَ عَلَیهِم؛

ترجمه: دوستانش به طرفش شتافتند تا او را نجات دهند، هنگامی که به او رسیدند، به آنها خندید؛

کَرَّرَ هٰذَا الْعَمَلَ ثَلاثَ مَرّاتٍ، وَ فی الْمَرَّهِ الرّابِعَهِ ارْتَفَعَ الْمَوجُ وَ کادَ الشّابُّ یَغْرَقُ،

ترجمه: این کار را سه بار تکرار کرد. بار چهارم موج بالا آمد و نزدیک بود جوان غرق شود،

فَأَخَذَ یُنادی أَصحابَهُ، وَلٰکِنَّهُم ظَنّوا أَنَّهُ یَکْذِبُ مِن جَدیدٍ. فَلمَ یلَتْفتوا إلَیهِ

ترجمه: او شروع کرد به صدا زدن دوستانش؛ اما ایشان گمان کردند که وی دوباره دروغ می گوید. ازین رو به او توجهی نکردند؛

حَتَّی أَسْرعَ إلَیهِ أَحَدُ النّاسِ وَ أَنقَذَهُ،

ترجمه: تا اینکه یکی از مردم به سویش شتافت و او را رهاند.

فَقالَ الشّابُّ لِأصدِقائِهِ: «شاهَدْتُ نَتیجَهَ عَمَلی، فَکِذْبی کادَ یَقتُلُنی، فَلَنْ أَکْذِبَ بَعدَ الْیَومِ أَبَداً،

ترجمه: جوان به دوستانش گفت:«نتیجه کارم را دیدم. دروغم نزدیک بود مرا به کشتن دهد. از امروز به بعد هرگز دروغ نخواهم گفت.

وَ ما عادَ هٰذَا الشّابُّ إلَی الْکِذْبِ مَرَّهً أُخرَی.

ترجمه: این جوان دیگر به دروغ گفتن بازنگشت.

قالَ اللّهُ تَعالَی: یا أیّها الذین آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کونوا مَعَ الصّادِقینَ

ترجمه: خداوند فرموده است: ای کسانی که گرویده اید از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید.

اَلصِّدقُ مَعَ اللّهِ یَتَجَلَّی بِإخلاصِ الْأعمالِ لَهُ؛ وَ الصِّدقُ مَعَ النّاسِ هوَ أَن لا نَکْذِبَ عَلَی الْآخَرینَ،

ترجمه: با خداوند راست بودن برای انسان با اخلاص در کارها جلوه گر می شود؛ و با مردم راست بودن، آن است که به دیگران دروغ نگوییم.

وَ قالَ النَّبیُّ: کبُرت خیانه أن تحدث أخاک حدیثًا هُو لک به مُصدّق و أنت له به کاذب.

ترجمه: پیامبر فرموده است: «خیانت بزرگی است که به برادرت که راستگویت می پندارد سخنی بگویی در حالى که دروغ است!».

وَ قالَ الْإمامُ عَلیٌّ: مَا أَضْمَرَ أَحَدٌ شَیْئاً إِلاَّ ظَهَرَ فِی فَلَتَاتِ لِسَانِهِ، وَ صَفَحَاتِ وَجْهِهِ.

ترجمه: و امام علی فرموده است: « هیچ کس چیزى را در دل پنهان نمى کند، مگر این که در لغزشهای زبانش و در همه جای چهره اش آشکار مى گردد».

إذَنْ لا یَسْتَطیعُ الْکَذّابُ أَنْ یُخفیَ کِذْبَهُ أَوْ یُنکِرَهُ.

ترجمه: بنابراین دروغگو نمی تواند دروغش را پنهان یا انکار کند.

ما أَجْمَلَ کَلامَ النَّبیِّ!: «لا تَنظُروا إلَی کَثرَهِ صَلاتِهِم وَ صَومِهِم وَ کَثرَهِ الْحَجِّ وَ الْمَعْروفِ وَ طنطْنَتِهِم بِاللَّیلِ؛

ترجمه: چه سخن پیامبر زیباست: به بسیاری نمازهایشان، روزه هایشان، حج شان، کارهای نیکشان و بانگ آرام نیایش شبانگاهشان نگاه نکنید؛

وَلٰکِنِ انْظُروا إلَصِدْقِ الَأحادیثِ و أداء الأمانه.»

ترجمه: اما به راستگویی و امانت داریشان نگاه کنید.

وازگان درس پنجم

عَیِّنِ الصَّحیحَ وَ الْخَطَأَ حَسَبَ نَصِّ الدَّرسِ. (با توجه به متن درست و نادرست را شناسایی کنید.)

۱- حاوَلَ الرَّجُلُ الْکَثیرُ الْمَعاصی أَن یُصلِحَ نَفْسَهُ، فَلَم یَستَطِعْ فِی الْبِدایَهِ. √ (مردی پرگناه کوشید که خودش را درست کند، اما در آغاز نتوانست.)

۲- طَلَبَ الرَّجُلُ الْفاضِلُ مِن الرَّجُلِ الْکَثیرِ الْمَعاصی أَنْ یَلْتَزِمَ بِکُلِّ الْحَسَناتِ.  × (مرد هنرور از مرد پرگناه خواست که به همه نیکی ها پایبند باشد.)

۳- اِمْتَنَعَ الرَّجُلُ الْکَثیرُ الْمَعاصی عَنِ الذُّنوبِ لِوَفائِهِ بِالْعَهْدِ. √ (مرد پرگناه به خاطر وفا به پیمانش از گناه خودداری کرد.)

۴- کادَ الشّابُّ الْکَذّابُ یَغْرَقُ عِندَما کَذَبَ لِلْمَرَّهِ الثّالِثَهِ. × (جوان دروغ گو هنگامی که برای بار سوم دروغ گفت، نزدیک بود غرق شود.)

۵- یَظْهَرُ الْکِذْبُ فی فَلَتاتِ اللِّسانِ وَ صَفَحاتِ الْوَجْهِ. √ (دروغ در لغزشهای زبان و در همه جای چهره آشکار می شود.)

اِعلَموا (بدانید)

اَلْجُملَهُ بَعدَ النَّکِرَهِ

■ معمولاً هنگامی که بعد از اسمی نکره فعلی بیاید که درباره آن اسمِ نکره توضیح دهد، در ترجمه به فارسی بعد از آن اسم حرفِ ربطِ «که» می آید و فعل، مطابق شرایط جمله ترجمه می شود؛ مثال:

شاهَدْنا سِنجاباً یَقْفِزُ مِنْ شَجَرَهٍ إلی شَجَرَهٍ. = سنجابی را دیدیم که از درختی به درختی می پرید.

إرضاءُ النّاسِ غایَهٌ لا تُدْرَکُ. = راضی ساختن مردم، هدفی است که به دست آورده نمی شود.

رَأَیْتُ وَلَداً یَمْشی بِسُرعَهٍ. = پسری را دیدم که به سرعت راه می رفت.

■ عبارت (رَأَیْتُ وَلَداً یَمْشی بِسُرعَهٍ.) از دو جمله تشکیل شده، و بعد از اسم نکره «وَلَداً» فعل مضارعی آمده است که درباره «وَلَداً» توضیح می دهد؛ در ترجمه فارسی بین دو جمله، حرف ربط «که» می آید و فعل مضارع نیز معمولاً ماضی استمراری ترجمه می شود.

ماضی + اسم نکره + مضارع ماضی استمراری

■ امّا اگر فعلِ اوّل مضارع باشد، ترجمه فعل دوم چگونه خواهد بود؟ به مثال دقّت کنید.

أفتُشُ عَن مُعْجَمٍ یُساعِدُنی فی فَهمِ النُّصوصِ. = دنبال فرهنگ لغتی می گردم که مرا در فهم متون کمک کند. (کمک می کند)

أُشاهِدُ طالِباً یَکْتُبُ تَمارینَ الدَّرْسِ فِی الصَّفِّ. = دانش آموزی را می بینم که تمرین های درس را در کلاس می نویسد.

مضارع + اسم نکره + مضارع مضارع التزامی یا مضارع اِخباری

■ اکنون به ترجمه جمله زیر دقّت کنید.

اشْتَریَتُ الْیَومَ کِتاباً قَدْ رَأَیْتُهُ مِنْ قَبل. = امروز کتابی را خریدم که قبلاً آن را دیده بودم. (دیدم)

ماضی + اسم نکره + ماضی ماضی بعید یا ماضی ساده

تذکّر: ترجمه هنر است و باید در ترجمه به مطالبِ بسیاری مانند موضوع متن، قرائن و قواعد زبان مقصد توجّه کرد.

اخْتبِرْ نفْسَکَ: أ: تَرجِم هذه العبارهَ حَسَبَ قواعِدِ الدَّرسِ ثُمَّ عَیِّن نَوعَ الأفعالِ. (خودت را بیازما: این عبارت را با توجه به قواعد درس ترجمه کن؛ سپس نوع فعل ها را بازگو کن.)

اللُهُمَّ إنِّی أعوذُ بِکَ مِن نَفسٍ لا تَشبَعُ وَ مِن قَلبٍ لا یَخشَعُ وَ مِن عِلمٍ لا یَنفَعُ وَ مِن صلاهٍ لا تُرفَعُ وَ مِن دُعاءٍ لا یُسمَعُ.

(همانا من از نفسی که سیر نمی‌شود و از دلی که فروتنی نمی ورزد و از دانشی که سود نمی رساند و از نمازی که بالا برده نمی شود و از دعایی که شنیده نمی‌شود، به تو پناه می‌بردم.)

ب: مَیِّزِ الْأفَعالَ المُتعَدّیه مِنْ: یَهْدی: مُتِعدّ / کفَروا: لازم / قرَأتُ: مُتِعدّ / جَلسْنا: لازم

۱- لا تَشْبَعُ: سیر نمی شود ۲- لا یَخْشَعُ: فروتنی نمی کند ۳- لا ترْفعُ: بالا برده نمی شود (بالا نمی رود)

حوارٌ (گفتگو)

(شِراءُ شَریحَهِ الْهاتِفِ الْجَوّالِ) = خرید سیم کارت گوشی همراه

الزّائِرَهُ = حج گزارمُوَظَّفُ الإِتِّصالاتِ= کارمند مخابرات
رَجاءً، أَعْطِنی شَیحهَ الْجَوّالِ= لطفا؛ سیم کارت گوشی به من بدهید.تَفَضَّلی، و هَلْ تُریدینَ بِطاقَهَ الشَّحْنِ = بفرما؛ آیا کارت شارژ هم می خواهی.
نَعَم؛ مِنْ فَضْلِکَ أَعْطِنی بِطاقَهً بِمَبلَغِ خَمْسَهٍ وَ عِشرینَ ریالاً = آری؛ لطفا کارتی به مبلغ بیست و پنج ریال به من بده.تَسْتَطیعینَ أَنْ تَشْحَنی رَصیدَ جَوّالِکِ عَبْرَ الْإنتِرنِت = می توانی گوشی ات را از راه اینترنت شارژ کنی.
الزّائِرَهُ تُریدُ أَن تَتَّصِلَ لکِن لا یَعْمَلُ الشَّحْنُ، فَتَذْهَبُ عِندَ موَظَّفِ الإِتِّصالاتِ وَ تَقولُ لَهُ: = زیارت کننده می خواهد که تماس بگیرد؛ ولی کار نمی کند؛ در نتیجه نزد کارمند مخابرات می رود و به او می گوید:
عَفواً، فی بِطاقَهِ الشَّحْنِ إشکالٌ. = ببخشید؛ کارت شارژ اشکالی دارد.أَعْطینی الْبِطاقَهَ مِنْ فَضلِکِ. سامِحینی؛ أَنتِ عَلَی الْحَقِّ. أُبَدِّلُ لَکِ الْبِطاقَهَ. = کارت را به من بده؛ لطفا؛ مرا ببخش؛ حق با تو است؛ کارت را برایت عوض می کنم.

۱- اَلشَّیحَه: سیم کارت ۲- اَلشَّحْن: شارژ کردن ۳- أَنْ تَشْحَنی: که شارژ کنی ۴- اَلرَّصید: اعتبار مالی، شارژ ۵- سامِحینی: مرا ببخش ۶- أَنتِ عَلَی الْحَقِّ: حق با شماست

ادات استفهام / کلمه های پرسشی

گوشزد: دانش آموزان ارجمند، برخی از این واژه های پرسشی را هنوز نخوانده اید؛ ولی بهتر است همه اینها را بیاموزید.

التمارین

اَلتَّمرینُ الْأَوَّلُ: أَیُّ کَلِمَهٍ مِن کَلِماتِ مُعجَمِ الدَّرسِ تُناسِبُ التَّوضیحاتِ التّالیَهَ؟ (چه واژه ای از واژگان لغتنامه درس با گزارش های زیر هماهنگ است.)

۱- ما کانَ یَعْرِفُ السِّباحَهَ؛ فَصَرَخَ النَّجْدَهَ، اَلنَّجْدَهَ: کاد یغرق (شنا نمی دانست؛ پس بانگ زد: کمک کمک: نزدیک بود غرق شود)

۲- أَخفی شَیئاً، وَ جَعَلَهُ بَعیداً عَنِ الْأَنظارِ: أضمَرَ (چیزی را نهفت و آن را دور از نگاه ها نهاد: پنهان کرد.)

۳- حَسِبَهُ کِذْباً، وَ ما قَبِلَهُ: أنکَرَ ( آن را دروغ پنداشت و نپذیرفتش: دروغ دانست.)

۴- عَمِلَ عَمَلاً عِدَّهَ مَرّاتٍ: کرَّرَ (کاری را چندبار انجام داد: تکرار کرد.)

۵- أَصْبَحَ کَبیراً: کبُرّ (بزرگ گشت: بزرگ شد.)

اَلتَّمرینُ الثّانی: تَرجِمَ الأحادیثَ، ثُمَّ عَیِّنِ المَطلوبَ مِنکَ. (حدیث ها را ترجمه کن؛ سپس آنچه را از تو خواسته شده، شناسایی کن.)

۱- اَلْعِلْمُ نورٌ وَ ضیاءٌ یَقْذِفُهُ اللهُ فی قُلوبِ أولیائه. (اَلْمُبتَدَأَ وَ الْفاعِلَ)

(دانش نور و روشنایی است که خدا در دلهای دوستانش می افکند.) / اَلْمُبتَدَأَ: اَلْعِلْمُ / الْفاعِلَ: اللهُ

۲- لا تَغتَرّوا بِصلاتِهِم وَ لا بِصیامِهِم … وَ لکِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَدیثِ وَ أداءِ الأمانَهِ. (فعلَ الأمر و فعلَ النَّهی)

(فریب نماز خواندن و روزه گرفتنشان را نخورید،… ولى ایشان را با راستگوئى و امانت داری بیازمایید.) / فعلَ الأمر: اختَبِروا  / فعلَ النَّهی: لا تَغتَرّوا

۳- لا تَستَشِرِ الکَذّابَ فَإنَّهُ کَالسَّرابِ یُقَرِّبُ عَلَیکَ البَعیدَ وَ یُبَعِّدُ عَلَیکَ القَریبَ. (اسمَ المُبالغهِ) / اسمَ المُبالغهِ: الکَذّابَ

(با دروغگو مشورت مکن؛ زیرا او همانند سراب است. دور را برای تو نزدیک می سازد و نزدیک را برای تو دور می سازد.)

۴- یَبلُغُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ما لا یَبلُغُهُ الکاذِبُ بِاحتِیالِهِ. (الفاعِلَ)

(انسان راستگو با راستگویى به جایى می رسد که دروغگو با فریبکاری اش بدان نمی رسد.) / الفاعِلَ: الصّادِقُ، الکاذِبُ

۵- لا تُحَدِّثْ النّاسَ بِکُلِّ ما سَمِعتَ بِهِ. (فعلَ النَّهی)

(درباره هر آنچه شنیدى با مردم سخن مگو.) / فعلَ النَّهی: لا تُحَدِّثْ

۱- اَلسِّباحَه: شنا کردن ۲- لا تَغتَرّوا: فریب نخورید ۳- لا تَسْتَشِرْ: با … مشورت نکن ۴- یُقَرِّبُ: نزدیک می سازد ۵- یُبَعِّدُ: دور می سازد ۶- اَلإِحْتیال: فریبکاری

اَلتَّمْرینُ الثّالِثُ: عَیِّنِ الْکَلِمَهَ الْغَریبَهَ فی کُلِّ مَجموعَهٍ مَعَ بَیانِ السَّبَبِ. (واژه ناهماهنگ در هر مجموعه را با بیان سبب شناسایی کن.)

۱- اَلْفُنون(هنرها) ■             اَلْخَدّ(گونه) □                             اَلْفَم(دهان) □                                       اَللِّسان(زبان) □

۲- اَلْقِشْر(پوست) □          اَللُّبّ(مغز میوه) □                           اَلنَّوی(هسته) □                              اَلْغاز(گاز) ■

۳- الثَعْلَب(روباه) □           الکَلْب(سگ) □                       اَلْمَرَح(با ناز و خودپسندی) ■                       اَلْحِمار(خر) □

۴- اَلْیَمین(راست) □             اَلطَّنّان(مرغ مگس) ■                     اَلشِّمال(چپ) □                              اَلْأَمام(پیش رو) □

۵- اَلصَّلاه(نماز) ■            اَلشَّریحَه(شارژ) □                            اَلرَّصید(اعتبار مالی) □                     اَلْجَوّال(گوشی همراه) □

۶- اَلْأَحِبَّه(دوستان) □               اَلْأَصْدِقاء(دوستان) □                  اَلْأَصْحاب(یاران) □                   اَلْإضاعَه(تبان کردن) ■

الَتمّْرینُ الرّابعُ:

أ: ترَجِمِ الجُملَ التاّلیهَ، ثمَ عیِنِ المْطَلوبَ مِنکَ. (جمله های زیر را با توجه به قواعد درس ترجمه کن؛ سپس آنچه را از تو خواسته شده شناسایی کن.)

۱- سافَرتُ إلَی قَریَهٍ شاهَدتُ صورَتَها أیّامَ صِغَری. (اَلْمَجرورَ بِحَرفِ جَرٍّ وَ الْمَفعولَ)

(به روستایی سفر کردم که تصویرش را در روزگار خردسالی ام دیده بودم.) / اَلْمَجرورَ بِحَرفِ جَرٍّ: قَریَهٍ / الْمَفعولَ: صورَتَ

۲- عَصَفَت ریاحٌ شَدیدَهٌ خَرَّبَت بَیتاً جَنبَ شاطِئِ البَحرِ. (اَلْمَفعولَ وَ الْمُضافَ إلَیهِ)

(بادهای شدید طوری وزید که خانه ای را کنار ساحل دریا ویران کرد.) / اَلْمَفعولَ: بَیتاً / الْمُضافَ إلَیهِ: شاطِئِ، البَحرِ

۳- وَجَدتُ بَرنامَجاً یُساعِدُنی عَلَی تَعَلُّمِ العَرَبیَّهِ. (اَلْمَفعولَ وَ الْمُضافَ إلَیهِ)

(برنامه ای یافتم که مرا در آموزش زبان عربی یاری می کرد.) / اَلْمَفعولَ: بَرنامَجاً، ی / الْمُضافَ إلَیهِ: العَرَبیَّهِ

۴- الکِتابُ صَدیقٌ یُنقِذُکَ مِن مُصیبَهِ الجَهلِ. (اَلْمُبتَدَأَ وَ الْخَبَرَ)

(کتاب دوستی است که تو را از بلای نادانی می رهاند.) / اَلْمُبتَدَأَ: الکِتابُ / الْخَبَرَ: صَدیقٌ

۵- یُعجِبُنی عیدٌ یَفرَحُ فیهِ الفُقَراءُ. ( اَلْجَمعَ الْمُکَسَّرَ وَ نونَ الْوِقایَهِ)

(عیدی به شگفتم می آورد که تهیدستان در آن شاد شوند.) / اَلْجَمعَ الْمُکَسَّرَ: الفُقَراءُ / نونَ الْوِقایَهِ: یُعجِبُنی

ب: عَیِّنِ الأفْعالَ المُتعَدّیَ مِن هذِهِ الْأفَعالِ التَّی جاءَتْ فِی الجُمَلِ السّابقَهِ:

سافَرْتُ: لازم / شاهَدْتُ: مُتِعدّ  / عَصَفَتْ: لازم / خَرَّبَتْ: مُتِعدّ

۱- بَرنامَج: برنامه

اَلْبَحثُ الْعِلمیُّ (پژوهش علمی.)

اُکتُبْ خَمْسَ عِباراتٍ بِالْعَرَبیَّهِ حَوْلَ آدابِ الْکَلامِ. (پنج عبارت به عربی درباره آداب سخن بنویس.)

۱- اَلْکَلامُ یَجُرُّ الْکَلامَ. (سخن سخن را می کشد.)[حرف حرف می آورد.]

۱- یَجُرُّ: می کِشد

پی دی اف درس پنجم عربی یازدهم انسانی