التمارین
اَلتَّمْرینُ الأَوَّلُ: عَیّنِ الْجُملَهَ الصَّحیحَهَ وَ غَیرَ الصَّحیحَهِ حَسَبَ الْحَقیقهِ. (جمله درست و نادرست با توجه به حقیقت شناسایی کن.)
۱- اَلتَّعَنُّتُ طَرحُ سُؤالٍ صَعبٍ بِهَدَفِ إیجادِ مَشَقَّهٍ لِلْمَسؤولِ. √ (مچ گیری طرح پرسش دشوار با هدف ایجاد گرفتاری برای پاسخ دهنده است.)
۲- عِلْمُ الأَحیاءِ عِلْمُ مُطالَعَهِ خَواصِّ الْعَناصِرِ. x (زیستشناسی دانش بررسی خواص عناصر است.)
۳- اَلإلتِفاتُ هوَ کَلامٌ خَفی بَینَ شَخصَینِ. x (التفات همان سخن پنهانی میان دو نفر است.)
۴- اَلسَّبّورَهُ لَوحٌ أَمامَ الطُّلّابِ یُکْتَبُ عَلَیهِ. √ (سبوره تخته ای پیشاروی دانشآموزان است که بر آن نوشته میشود.)
اَلتَّمرینُ الثّانی: تَرْجِمِ الْآیهَ وَ الآَحادیثَ، ثُمَّ عَیّن الْمَطلوبَ مِنکَ. (آیه و حدیثها را ترجمه کن؛ سپس آنچه را از تو خواسته شده مشخص کن.)
۱- ﴿وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ﴾ البقره: ۲۷۳ (المجرور بحرف جر)
(آنچه را از نیکی انفاق میکنید، همانا خدا به آن آگاه است.) / المجرور بحرف جر: خَیرٍ، هِ (بِهِ)
۲- مَن عَلّمَ عِلماً، فلَه أجرُ مَن عَملَ بِه لا یَنقصُ مِن أجرِ العامِلِ. رسول الله (اسم الفاعل)
(هر کس دانشی را بیاموزد، پس پاداشش مانند کسی است که به آن عمل کرده است. از پاداش عمل کننده هیچ کم نمیشود.) / اسم الفاعل: العامل
۳- النّاسُ أعْداءُ ما جَهِلوا. (الجمع المکسّر و مفرده)
(مردم دشمن آن چیزیند که نمیدانند.) / الجمع المکسر و مفرده: أعداء، جمعه «عدوّ»
۴- إذا تَمّ العَقلُ نَقصَ الکلامَ. (الفاعل)
(هر گاه خرد کامل شود سخن کاهش میپذیرد.) / الفاعل: العقل، الکلام
۵- العالِمُ حیٌّ و إن کانَ مَیتاً. (المبتدأ و الخبر)
(دانا و دانشمند زنده است اگرچه مرده باشد.) / المبتدأ: العالم / الخبر: حی
۶- قُم عَن مَجلسک لِأبیک وَ مُعلّمک و إن کنتَ أمیراً. (اسم المکان و اسم الفاعل)
(از نشستگاهت برای پدرت و آموزگارت برخیز؛ اگرچه فرمانده باشی.) / اسم المکان: مجلس / اسم الفاعل: معلم
۱- اَلْأجْر: پاداش ، مزد ۲- جهل: ندانست ۳- اَلمَیت: مُرده ۴- وَ إنْ کُنتَ أَمیراً: اگر چه فرمانده باشی
اَلتَّمرینُ الثّالِثُ: تَرْجِمِ الأَفعالَ وَ الْمَصادِرَ التّالیهَ. (فعلها و مصدرهای آمده را به فارسی برگردان.)
اَلْماضی | اَلْمُضارِعُ وَ الْمُستَقبَلُ | اَلْأَمْرُ وَ النَّهْی | اَلْمَصْدَر |
قَدْ أَنْقَذَ: نجات داده است | ینْقِذُ: نجات میدهد | أَنْقِذْ: نجات بده | الْإنْقاذ: نجات دادن |
اِبْتَعَدَ: دور شد | لا یبْتَعِدُ: دور نمی شود | لا تَبْتَعِدْ: دور نشو | الِإبْتِعاد: دور شدن |
اِنْسَحَبَ: عقب نشینی کرد | سَینْسَحِبُ: عقب نشینی خواهد کرد | لا تَنْسَحِبْ: عقب نشینی نکن | الِأنْسِحاب: عقب نشینی کردن |
اسْتخْدَمَ: به کار گرفت | یسْتَخْدِمُ: به کار میگیرد | اِسْتَخْدِمْ: به کار بگیر | الِإسْتِخدام: به کار گرفتن |
جالَسَ: همنشینی کرد | یجالِسُ: همنشینی میکند | جالِسْ: همنشینی کن | اَلْمُجالَسَه: همنشینی کردن |
تَذَکَّرَ: به یاد آورد | یتَذَکَّرُ: به یاد میآورد | لا تَتَذَکَّرْ: به یاد نیاور | اَلتَّذَکُّر: به یاد آوردن |
تَعایشَ: همزیستی کرد | یتَعایشُ: همزیستی میکند | تَعایشْ: همزیستی کن | اَلتَّعایش: همزیستی کردن |
قدْ حَرَّمَ: حرام کرده است | یُحَرِّمُ: حرام میکند | لا تُحَرِّمْ: حرام نکن | اَلتَّحْریم: حرام کردن |
اَلتَّمرینُ الرّابِعُ: ضَعْ هذِهِ الْجُمَلَ وَ التَّراکیبَ فی مَکانِهَا الْمُناسِبِ. (این جملهها و ترکیبها را در مکان مناسبش بگذار.)
هؤلاءِ ناجِحاتٌ/ هذانِ المُکَیفِّانِ/ تلِکَ الحِصَّهُ/ أوُلئکَ مُسْتمِعونَ/ هؤلاءِ جُنودٌ / هاتانِ البِطاقتَانِ
مفرد مؤنّث | مثنّی مذکّر | مثنّی مؤنّث | جمع مذکّر سالم | جمع مؤنّث سالم | جمع مکسّر |
تلِکَ الحِصَّهُ | هذانِ المُکَیفِّانِ | هاتانِ البِطاقتَانِ | أوُلئکَ مُسْتمِعونَ | هؤلاءِ ناجِحاتٌ | هؤلاءِ جُنودٌ |
اَلتَّمرینُ الْخامِسُ: ضَعِ الْمُتَرادِفاتِ وَ الْمُتَضادّاتِ فی مَکانِهَا الْمُناسِبِ. ( = ، ≠ ) (مترادفها و متضادها را در جای مناسبش بگذار.)
وُدّ / بعُدَ / تکَلَّمَ / إجْلسْ / نهایه / عَداوَه / احترام / أحْیاء / مَرَّهً / نفَعَ / ذنبْ / هَرَبَ
إثْم (گناه) = ذنبْ | تَبْجیل (بزرگداشت) = احترام | تارَهً (یک بار) = مَرَّهً | حُبّ (دوستی) = وُدّ |
فَرَّ(گریخت) = هَرَبَ | أَمْوات (مردگان) ≠ أحْیاء(زندگان) | دَنا (نزدیک شد) ≠ بعُدَ(دور شد) | قُمْ (برخیز) ≠ إجْلسْ(بنشین) |
ضَرَّ(زیان رساند) ≠ نفَعَ(سود رساند) | بِدایه (آغاز) ≠ نهایه(پایان) | سَکَتَ (خاموش شد) ≠ تکَلَّمَ(سخن گفت) | صَداقَه(دوستی) ≠ عَداوَه(دشمنی) |
الَتمَّرینُ السّادِسُ: أکمِلْ ترَجَمَهَ الْآیاتِ والحَدیثِ، ثمَ عَینْ أدَاهَ الشَّرطِ و فعِل الشَّرطِ، وَ جوابهُ. (ترجمه آیهها و حدیث را کامل کن سپس ادات شرط، فعل شرط و پاسخ شرط را شناسایی کن.)
۱- ﴿ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَیرٍ یعْلَمْهُ اللَّهُ ﴾ البقره: // أدَاهَ الشَّرطِ: ما / فعِل الشَّرطِ: تَفْعَلُوا / جواب الشَّرطِ: یعْلَمْ
و آنچه را از کار نیک انجام دهید، خدا آن را میداند. (از آن آگاه است)
۲-﴿إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ﴾ // أدَاهَ الشَّرطِ: إِنْ / فعِل الشَّرطِ: أَحْسَنْتُمْ / جواب الشَّرطِ: أَحْسَنْتُمْ
اگر نیکی کنید، به خودتان نیکی می کنید.
۳- ﴿إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً﴾ // أدَاهَ الشَّرطِ: إِنْ / فعِل الشَّرطِ: تَتَّقُوا / جواب الشَّرطِ: یجْعَلْ
اگر از خدا پروا کنید، برایتان نیروی تشخیص حق از باطل قرار میدهد.
۴- إذا غَضبْتَ، فَـاسکُتْ. // أدَاهَ الشَّرطِ: إذا / فعِل الشَّرطِ: غَضبْتَ / جواب الشَّرطِ: أسکُتْ
هر گاه خشمگین شدی، سکوت کن.
۵- مَن سَألَ فی صِغَره، أجابَ فِی کِبره. // أدَاهَ الشَّرطِ: من / فعِل الشَّرطِ: سأل / جواب الشَّرطِ: أجاب
هر کس در خردسالیاش بپرسد، در بزرگسالی اش پاسخ میدهد.
فرقان: جداکننده حق از باطل
اَلتَّمرینُ السّابِعُ: ضَعْ فِی الدّائِرَهِ الْعَدَدَ الْمُناسِبَ. «کَلِمَهٌ واحِدَهٌ زائِدَهٌ» (در دایره عدد مناسب را بگذار.)
۱- اَلْمُشاغِبُ (شلوغ کننده): / (۵) هوَ تَحْریکُ الْوَجْهِ إلَی الْیمینِ وَ إلَی الْیسارِ. (حرکت دادن چهره به سوی راست و چپ است)
۲- اَلْحِصَّهُ (زنگ درسی): / (1) هوَ الَّذی یسَبِّبُ مَشاکِلَ وَ یضُرُّ النَّظْمَ. (او کسی است که سبب مشکلات است و به نظم زیان میرساند.)
۳- اَلْفُسوقُ (آلوده شدن به گناه): / (۴) ما یعْطی مُقابِلَ عَمَلِ عامِلٍ أَوْ مُوَظَّفٍ. (آنچه مقابل کار کارگر یا کارمند داده میشود.)
۴- اَلَأجْرُ (پاداش): / (3) تَرْکُ أَمْرِ اللّهِ، وَ ارْتِکابُ الْمَعاصی. (ترک امر خدا و ارتکاب گناهان است)
۵- اَلِإلْتِفاتُ (روی برگرداندن): (۶) أَعْمالُ الْإنسانِ وَ أَخلاقُهُ. (کارهای انسان و خوی اوست.)
۶- اَلسُّلوکُ (رفتار):
التمرینُ الثّامنُ: اُکْتب مُفرد الْکَلِماتِ التالیه. (مفرد واژه های زیر را بنویس.)
مَعاصی | أَخلاق | أَنْفُس | أَحیاء | أموات |
مَعصیَه (گناه) | خُلق (خوی) | نفس (خود) | حیّ (زنده) | مَیت (مرده) |
جُنود | بِطاقَتان | ناجِحات | أَعداء | طُلّاب |
جُندیّ (سرباز) | بِطاقه (کارت) | ناجِحَه (پیروز) | عَدوّ (دشمن) | طالِب (دانش آموز) |
خَواصّ | أَقْدام | فَساتین | أَسعار | ذُنوب |
خاصّ (ویژه) | قَدم (گام) | فُستان (پیراهن زنانه) | سِعر (بها) | ذَنب (گناه) |
غُیوب | عُیوب | أْسماء | سَراویل | مَلاعِب |
غیب (پنهان) | عیب (عیب) | إسم (نام) | سِروال (شروال) | مَلعَب (ورزشگاه) |
إخوان | عِباد | بَهائِم | أفاضِل | کَبائِر |
أخ (برادر) | عبد (بنده) | بهیمه (چارپا) | أفضَل (برتر) | کَبیرَه (بزرگ) |
تَراکیب | جُمَل | أَعمال | مُستَمِعون | مُکیّفان |
ترکیب (ترکیب) | جمله (جمله) | عَمل (کار) | مُستَمع (شنونده) | مُکیّف (کولر) |
اَلْبَحثُ الْعِلمی (پژوهش علمی.)
اِبْحَثْ فی کِتابِ «مُنْیهِ الْمُریدِ» لِزَینِ الدّینِ الْعامِلی «الشَّهیدِ الثّانی» عَنْ نَصٍّ قَصیرٍ حَوْلَ آدابِ التَّعلیمِ وَ التَّعَلُّمِ ثُمَّ اکْتُبْهُ.
(در کتاب «مُنْیهِ الْمُریدِ» از آن زین الدین عاملی دنبال نص کوتاهی پیرامون آداب آموزش و یادگیری بگرد؛ سپس آن را بنویس.)
العالِمُ کَمَنْ مَعَهُ شَمْعَهٌ تُضیءُ لِلنّاسِ. (اَلْإمامُ مُحَمَّدٌ الْباقِرُ) (دانا مانند کسی است که با او شمعی است که برای مردم میافروزد.)